Les 7 - Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,3

Werkwoordspelling: 2 havo

Vorige les

Leerde je hoe je een:

• Persoonsvorm verleden tijd schrijft

Deze les

Leer je hoe je een:

• enkelvoudige zin herkent
• samengestelde zin herkent

Voltooid deelwoord

Met een voltooid deelwoord geef je aan dat iets al gebeurd is. 

Voltooid deelwoord:

• begint vaak met be-, ge-, ver- of ont-
• eindigt op: -en, -d, -t

• Twijfel je tussen -d of -t? Gebruik dan weer 't sexy fokschaap!

Wat is het voltooid deelwoord?

• lopen
• houden
• spelen
• werken
• maken
• worden

Onvoltooid deelwoord (OD)

• Geeft aan dat je iets doet, terwijl je ook iets anders doet
• Geeft aan hoe iets gebeurt
• Hele werkwoord plus -d

• Kwijlend nam ik een hap van mijn Big Mac.
• Pratend met volle mond zag ik hem naar me kijken.

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Marieke had zich echt wel …. (haasten)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Waarom zou Erik deze rommelige camping … hebben? (promoten)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Jacco heeft jarenlang zijn foto’s zelf …. (ontwikkelen)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Door de natte bladeren is de auto …. (slippen)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Heb je de afspraak echt …? (annuleren)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

De oude man was nog nooit …. (verhuizen)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Els had nog nooit …, maar ’t lukte aardig. (lassen)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

Hij heeft lang …, maar is ten slotte gegaan. (dubben)

Maak een voltooid deelwoord van het werkwoord:

In deze steeg wordt elke avond wel iemand …. (beroven)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

Niets ... ging hij op pad. (vermoeden)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

... gingen ze naar huis. (strompelen)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

Hij vertrok, nog over zichzelf ... . (nadenken)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

... smeekte hij om genade. (kermen)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

... van blijdschap, kwam hij naar me toe. (huppelen)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

Ik vind het ... . (storen)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

... op de gebeurtenissen, kunnen we tevreden zijn. (terugkijken)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

Hij bereikte al ... de kust van Engeland. (zwemmen)

Maak een onvoltooid deelwoord van het werkwoord:

... aan een tak, riep hij om hulp. (hangen)

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord (BN)

• Voltooide en onvoltooide deelwoorden kunnen als bijvoeglijk naamwoord (BN) vóór een zelfstandig naamwoord staan

• Regel 1: schrijf zo kort mogelijk
  
• Regel 2: schrijf een –e achter het (on)voltooid deelwoord
  
• Uitzondering 1: Let op problemen met de uitspraak
  

• Uitzondering 2: Eindigt het VD op -en? Dan ook BN met -en
  

• Regel 1: schrijf zo kort mogelijk
  
• Regel 2: schrijf een –e achter het (on)voltooid deelwoord

De verbrede weg (VD=verbreed)

De gehate tiran (VD=gehaat)

Het huilende kind (OD=huilend)

• Uitzondering 1: Problemen met de uitspraak
• Uitzondering 2: Eindigt het VD op -en? BN ook met -en!
  

De geredde kat (VD=gered)

De gewonnen wedstrijd (VD=gewonnen)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

1. Het ... vliegtuig. (landen)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

2. De ... cadeaus. (verloten)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

3. Het ... deeg. (kneden)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

4. De ... plantjes. (poten)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

5. De ... tuin. (omspitten)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

6. Het ... kind. (redden)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

7. De ... jongen. (vallen)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

8. De ... bejaarde. (schrikken)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

9. De ... aardappelen. (aanbranden)

Maak een bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord.

10. Het ... zakgeld. (beloven)