3tna 1.5 tekstverbanden en signaalwoorden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

• Lees de theorie op blz. 32 (basis) of blz. 33 (kader). 
• Maak de startopdracht.
• Klaar? Begin alvast aan het huiswerk.

3TNA

§5 Tekstverbanden en signaalwoorden

Startopdracht:

Schrijf met drie tekstverbanden een kloppende zin. Je mag zelf kiezen welke tekstverbanden en signaalwoorden je kiest. Basis: blz. 32. Kader: blz. 33.

• Je kunt verbanden in een tekst herkennen aan de hand van signaalwoorden. Opsomming, tijdsvolgorde, voorbeeld. tegenstelling, oorzaak-gevolg, conclusie, doel-middel, voorwaarde.

Lesdoelen

In deze les:

• Herhalen vorige paragraaf (tekstdoelen en -soorten).
• Uitleg paragraaf 5:
  tekstverbanden en signaalwoorden.
• Zelfstandig werken.
• Afronden en checken.

Vul hier één zin van jouw startopdracht in.
Zet er ook bij welk tekstverband je hebt toegepast.

Wat doet iemand als hij je gaat instrueren?

1. Hij wil zijn mening duidelijk maken
2. Hij gaat je iets leren
3. Hij wil jou overtuigen

Met welke tekst wil iemand jou tot handelen aanzetten?

1. stripverhaal
2. nieuwsbericht
3. reclametekst
4. een mop

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil je iets leren of uitleggen (instrueren)
2. De schrijver wil je iets laten doen (activeren)
3. De schrijver wil je amuseren (amuseren)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

Signaalwoorden...

1. Verwijzen naar iets in de tekst.
2. Geven aan dat iets van iemand is.
3. Geven een eigenschap aan.
4. Geven een verband aan in de tekst.

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
opsomming	ten eerste, ten tweede, ten slotte, ook, verder, en
tijdsvolgorde (chronologie)	vroeger, later, nu, eerst, vervolgens, terwijl, intussen, daarna, nadat
voorbeeld of uitleg	bijvoorbeeld, zoals, als, denk aan

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
tegenstelling	maar, hoewel, echter, toch, daarentegen, aan de ene kant … aan de andere kant
oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is
conclusie	dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
doel-middel	zodat, om te, door middel van, met behulp van
voorwaarde	als (… dan), indien, tenzij, wanneer, mits

Doel-middel

Bij het tekstverband doel-middel gaat het om het bereiken van een bepaald doel. Hiervoor is een middel nodig.

Bijvoorbeeld: Ik ga vanavond vroeg naar bed, zodat ik morgen fit ben voor de wedstrijd.

Doel: fit zijn voor de wedstrijd

Middel: vroeg naar bed gaan
 

Voorwaarde

Het tekstverband voorwaarde geeft aan wat nodig is voordat iets anders kan gebeuren. 

Bijvoorbeeld: Ik blijf in conditie, als ik voldoende sport.

Uitlegfilmpje!

Welk signaalwoord van doel-middel staat er in de tekst?

1. om te
2. staan
3. eerst
4. over

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband
4. opsommend verband

Maak zelf een zin van minimaal acht woorden met een doel-middelverband. Gebruik blz. 32-33.

Maak zelf een zin van minimaal acht woorden met een voorwaarde(lijk) verband. Gebruik blz. 32-33.

Wat?	Cursus 1.5 Tekstverbanden en signaalwoorden (vanaf blz. 32). Basis : Maak opdracht 1 t/m 3. Kader : Maak opdracht 3 t/m 5. In je boek en je schrift.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of tweetallen.
Hulp	Oogje + groene stukje theorie.
Tijd	Timer.
Klaar?	Maak met ieder tekstverband en signaalwoord een zin.

'Ik snap het niet'

Aan het werk

• Je kunt verbanden in een tekst herkennen aan de hand van signaalwoorden. Opsomming, tijdsvolgorde, voorbeeld. tegenstelling, oorzaak-gevolg, conclusie, doel-middel, voorwaarde.

Lesdoelen

Welk signaalwoord past in de zin:
''In een democratie zijn er behalve verkiezingen, ........... vrijheid van meningsuiting en vrije pers.''

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Welk signaalwoord past in de zin:
''Een appel is ................................ tot een banaan rond en hard.''

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Welk signaalwoord past in de zin:
''Iedere partij heeft een eigen mening over het onderwijs, .... de leraren moeten meer salaris krijgen.''

(voorbeeld - toelichting)

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

Voordat ze het vliegtuig mochten betreden werden de paspoorten gecontroleerd.
Wat is het signaalwoord?