Fictie les herhaling perspectief, tijd, ruimte en epiloog

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Fictie: tijd in verhalen + perspectief + ruimte

Wat weet je hier nog van?

Tijd in verhalen

Tijd in verhalen

Verhalen kunnen zich afspelen in een andere tijd.

Dit kan in de toekomst zijn of in het verleden.

Tijd in verhalen

Je kunt de tijd in verhalen op verschillende manieren beschrijven:

- In welke tijd speelt een verhaal zich af?

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal?

- Wordt het verhaal in de juiste tijdsvolgorde verteld?

tijd in verhalen 

flashback: de schrijver vertelt iets wat eerder gebeurd is. 

flashforward: de schrijver vertelt iets wat in de toekomst gaat gebeuren. 

Tijd in verhalen

Als je wilt bepalen in welke tijd jouw verhaal speelt, kijk je naar de volgende punten:

• jaartal (Wordt er een jaartal genoemd?)
• historische gebeurtenissen of personen
• door gebruiken, gewoontes, voorwerpen of kleding
• door de ruimte uit die tijd te beschrijven

Opdracht: In welke tijd speelt jouw verhaal denk je?

Fictie - ruimte

Doel:

Je leert hoe een schrijver spanning creëert met ruimtelijke beschrijvingen. 

Beschrijven van ruimtes in een verhaal

Een schrijver beschrijft ruimtes omdat dit een functie heeft in het verhaal, bijvoorbeeld om gebeurtenissen te omschrijven of om een bepaalde sfeer weer te geven.

Een ruimtebeschrijving kan ook spanning creëeren doordat het juist contrasteert met de beschreven gebeurtenissen. 

Ruimte

* Ruimte is de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt, waarin personages zich bewegen. 

* Onder ruimte verstaan we niet alleen fysieke ruimtes, zoals een slaapkamer of een park, maar alle omschrijvingen over de omgeving. 

Voorbeelden:

Voorwerpen: flikkerende lampen, een kerstboom, een ambulance voor de deur.

Geluiden: geraas van verkeer, een tikkende klok, een glas dat kapot valt.

Weer en seizoenen: stralende zon, miezer, bittere vrieskou. 

Tijdperken: het heden, een jaar (1940), een verre toekomst.

Culturen: typische Japanse gerechten, personages met een dialect, jongerencultuur. 

Perspectief

Wie vertelt het verhaal?

• ik-perspectief 
• Personaal perspectief
• Meervoudig perspectief
• Auctoriale verteller

Ik-perspectief

• Ik-persoon vertelt het verhaal
• Je ziet alles door de ogen van één persoon

• Ik-persoon vertelt achteraf over gebeurtenissen

• Ik-persoon vertelt over de gebeurtenissen die
  plaatsvinden op het moment dat hij vertelt. 

Vertellend ik-perspectief

Belevend ik-perspectief

Personaal perspectief

• Hij-/zij-perspectief
• Onzichtbare verteller
• Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van 
  één persoon
• Je weet niet méér dan de hij- of zij-persoon
  

Meervoudig perspectief

• Afwisseling van verschillende perspectieven

1. Sophia (belevend ik-perspectief)
2. Dader (vertellend ik-perspectief)

Auctoriale verteller

• Neemt niet deel aan de handeling
• Geeft commentaar op de gebeurtenissen

Epiloog

Een epiloog is een tekst aan het eind van een verhaal die een terugblik geeft op het verhaal. Zo gebruiken schrijvers een epiloog bijvoorbeeld vaak om te vertellen wat er nadien met de personages gebeurd is (‘Jan trouwde met Marie en kreeg in 2040 een zoon’). Naast een epiloog voegen sommige schrijvers ook een nawoord toe aan hun boek. Hierin bedanken ze onder meer contribuerende personen aan het verhaal (‘ik wil mijn zus bedanken voor haar input in inspiratie en bemoedigende woorden terwijl ik dit boek schreef’)

Waar moet je op letten

1. Schrijf geen zinloos epiloog; Misschien een open deur, maar een epiloog schrijven werkt alleen wanneer je daadwerkelijk iets toe te voegen hebt aan je verhaal.
2.  Nawoord en epiloog zijn niet hetzelfde
3. Wees niet te cliché
4. Wees niet te uitgebreid

Wat ga je nu doen?

1 Kijk en denk nu nog eens aan het boek wat je hebt gelezen.

2 In welke tijd speelt dit af. (denk aan tijd, maar ook hoeveel tijd verloopt er in het verhaal)

3 In welke ruimte speelt het verhaal zich vooral af?

4 In welk perspectief is het verhaal verteld.

5 Ga hiermee aan de slag

Hoe ga je dit verwerken, schrijf eerst ideeën op, maak een plan.

Denk aan introductie, kern en slot.