hoofdstuk 8

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

hoofdstuk 8

Vragen

hoofdstuk 7?

Onderhandelen

Arbeidsovereenkomst en overheidsingrijpen

Gevangendillemma bij loononderhandelingen

Loonstarheid op de arbeidsmarkt

Arbeidsmarkt

Vraag naar arbeid

Aanbod van arbeid

Krappe arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt (tekort) = meer vraag dan aanbod

• hebben werkgevers tekort aan personeel
• hebben werkzoekenden een grote kans op een baan
• is de kans groot dat de arbeidsomstandigheden verbeteren

Ruime arbeidsmarkt

Ruime arbeidsmarkt (overschot) = meer aanbod dan vraag

• werkloosheid hoog
• werkzoekenden weinig kans op een baan
• kans groot dat arbeidsomstandigheden verslechteren

Arbeidsproductiviteit

Wat een persoon kan produceren in een bepaalde tijd

Formule voor arbeidsproductiviteit

Productie : gewerkte tijd = arbeidsproductiviteit

    

Onderhandeling

Proces waarbij twee of meer partijen proberen om tot een gezamenlijke overeenkomst te komen. 

Afhankelijk van de hoeveelheid aanbieders in een markt. 

Verzonken kosten

Verzonken kosten zijn kosten die al gemaakt zijn en niet kunnen worden teruggedraaid vanwege het specifieke karakter van de uitgave.

Berovingsprobleem

 Door verzonken kosten / specifieke investering ontstaat een berovingsprobleem. Degene die een specifieke investering heeft gedaan, wordt ‘chantabel’. Een ander kan dreigen deze persoon te ‘beroven’ van zijn investering. 

Arbeidsovereenkomst

Individuele arbeidsovereenkomst.

Collectieve arbeidsovereenkomst CAO

Arbeidsvoorwaarden

PRIMAIRE arbeidsvoorwaarden:

Dit zijn de hoofdzaken die je afspreekt: loon- en werktijden (waaronder ook pensioen en vakantieregeleling).

SECUNDAIRE arbeidsvoorwaarden:

De overige voorwaarden zoals studiemogelijkheden, onkostenvergoeding, verlofregeling, auto van de zaak, etc.

Vast of flexibel

Vaste baan

Tijdelijke baan

Flexibele baan

Onbepaalde tijd

Bepaalde tijd

Oproep baan

Uitzend baan

CAO's

• Veel sectoren hebben een CAO
  
  
  
  
  
• En er zijn vakbonden die met bedrijven onderhandelen

Hoe kan je invloed hebben op de CAO?

Vakbond

Een vakbond komt op voor jouw belangen op het gebied van werk en inkomen

Je betaalt hiervoor een maandelijkse/jaarlijkse premie.

De organisatiegraad geeft aan hoeveel % er lid is van een vakbond

Gevangendilemma

collectieve dwang

Meeliftersgedrag

Rationeel gedrag

De wig

Loonkosten per product

                                                         Loonkosten per werknemer

Loonkosten per product = ---------------------------------

                                              Arbeidsproductiviteit

Stijging loonkosten per product

- We kunnen de verandering van loonkosten per product ook berekenen met een formule:

Vooruit of achteruit in je loon

Loonstijging = nominaal (wat komt er bij op jouw loon in %)

Prijsstijging = inflatie (wat verlies je aan stijging van de prijzen?

Reëel : Wat blijft er over van de loonstijging als de inflatie eraf is?

Voorbeeld: je krijgt 5% meer loon en de inflatie is 3%. Dan houd je reëel 2% meer loon over. 

Prijscompensatie 

loonruimte

Er is ruimte voor loonstijgingen wanneer een bedrijf meer geld binnen krijgt:

- prijzen zijn gestegen,

-  stijging van de arbeidsproductiviteit en dus een grotere verkoop.

Stel de (reële) arbeidsproductiviteit stijgt met 3% en de prijzen stijgen met 2%.

Wat is dan de loonruimte?

3+2=5 > 5% loonruimte

Arbeidsmarktflexibiliteit

Arbeidsmarkt is NIET flexibel

- Arbeid is niet homogeen maar heterogeen

- Wetgeving over bijvoorbeeld ontslagbescherming

- CAO

- Minimumloon

Loonstarheid

Loonstarheid economische teruggang

Gevolgen loonstarheid oplevening economie

Samen maken

8.23

In de les maken

8.21/8.22