VEI 13.2 M4 Bloedsomloop en bloedvaten 2023 2024

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

13.2 Loedsomloop en Bloedvaten

Leerdoelen Bloedsomloop en Bloedvaten

• Je kunt in de dubbele bloedsomloop van de mens de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.
• Je kunt de drie typen bloedvaten noemen en hun kenmerken en functies.
• Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen en je kunt de samenstelling van het bloed daarin aangeven. 

Dubbele bloedsomloop

• Bloed gaat door hele lichaam 2x per omloop door hart.
• Kleine bloedsomloop (hart --> longen --> hart)
• Grote bloedsomloop (hart --> hele lichaam --> hart)

Kleine bloedsomloop

• Rechterhelft van het hart pompt (zuurstofarm, rijk aan koolstofdioxide) bloed naar beide longen.
• In de longen wordt zuurstof in het bloed gebracht en koolstofdioxide afgegeven aan de lucht.
• Vanuit de longen stroomt het bloed terug naar de linker helft van het hart

Rechts

Links

Drie typen bloedvaten 

In de afbeelding  zie je drie typen bloedvaten.

1. Slagader
2. Haarvaten
3. Ader

Slagader

• Hart pompt bloed met veel kracht in de slagader
• Hoge druk in de slagader
• Bloed stroomt snel
• Dikke, gespierde wand
• Vervoert bloed naar organen toe en van het hart weg
  
• Is meestal zuurstofrijk (wel een uitzondering?)

Haarvaten

• In de organen zitten de kleinste vertakkingen: De haarvaten. 
• De wand van een haarvat is 1 cellaag dik.
• In de haarvaten (dus in de organen) vindt de uitwisseling van stoffen plaats. Dit kan door die dunne wand van het haarvat.
• Hier gaat zuurstof uit het bloed naar de cellen en komt koolstofdioxide uit de cellen in het bloed
• De bloeddruk in een haarvat is laag.

Kenmerken aders

• Bloed stroomt naar het hart toe
• Dunne slappe wand
• Kleppen over gehele lengte
• Bloed stroomt langzaam
• Lage bloeddruk
• Meestal zuurstofarm bloed (1 uitzondering!)

Aderkleppen

aderkleppen

• zitten vooral in aders in je armen en benen
•  zorgen ervoor dat het bloed in de aders niet terugstroomt naar de organen

Bloedvatenstelsel

• Aders/slagaders hebben naam van orgaan waar ze bij horen                                                      Uitzonderingen:
• onderste/bovenste holle aders
•  aorta 
• poortader

Poortader

Poortader: zuurstofarm bloed van darmkanaal naar lever

Kleine bloedsomloop

Alle organen

Grote bloedsomloop

Hart

Longen

Slagaders

Aders

Haarvaten

Lopen door al je organen

Vervoert bloed vanaf organen weer naar je hart

Vervoert bloed vanaf hart naar alle organen

Aorta

Holle ader

Dikke gespierde wand en bloed stroomt snel

Hele dunne wand met gaatjes

Slappe en dunne wand

en bloed stroomt langzaam

Kleppen zorgen ervoor dat bloed de goede kant op stroomt

Zuurstof en glucose naar cellen van orgaan en afvalstoffen eruit

sleep de juiste namen naar de juiste plek.

hoofdslagader

aorta

armslagader

leverslagader

nierslagader

leverader

beenslagader

nierader

poortader

poortslagader

onderste holle ader

bovenste holle ader 

longader

longslagader