6V - 1.2 Steden, netwerken en bestuurders (1302-1602) - deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

6V - 1.2 Steden, netwerken en bestuurders (1302-1602) - deel 2

Planning

• Waar zijn we + leerdoelen
• Oude examenvraag
• Uitleg
• Video DWDD
• Uitleg
• Werkvorm
• Uitleg 
• HW

Les 1	1.1	1/2
Les 2	1.1	2/2
Les 3	1.2	1/2
Les 4	1.2	2/2
Les 5	1.3	1/3
Les 6	1.3	2/3
Les 7	1.3	3/3
Les 8	Slot	-

Onderzoeksvraag

(uit syllabus)

Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten (1302-1602)?

1) In deze paragraaf leer je in welke handelsnetwerken Brugge, Antwerpen en Amsterdam actief waren.

2) In deze paragraaf leer je hoe de verhoudingen tussen burgers, geestelijken en vorsten zich ontwikkelden.

3) In deze paragraaf leer je hoe het beleid van Habsburgse vorsten leidde tot de economisch bloeiende Republiek.

Welk tijdvak?

Tijd van Steden en Staten

Welke twee KA's?

• De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
• De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid

Maak de tweede examenvraag op de stencil

Om twee punten te krijgen, moet je uitleggen waarom de rechtspraak noodzakelijk was voor de handel en waarom de handel rechtspraak mogelijk maakte.

DUS:

Door de groei van de handel ontstonden er conflicten over levering, kwaliteit, geldzaken. Hierdoor was het noodzakelijk dat handelaren naar de rechter konden stappen om handelsconflicten te berechten.

Door de groei van de handel, werd er goed verdiend in de steden, waardoor er geld beschikbaar kwam om rechters en advocaten te betalen.

Door de groei van de handel ontstonden er conflicten over levering, kwaliteit, geldzaken. Hierdoor was het noodzakelijk dat handelaren naar de rechter konden stappen om handelsconflicten te berechten.

             Door de groei van de handel, werd er goed verdiend in de steden, waardoor er geld beschikbaar kwam om rechters en advocaten te betalen.

Verbondenheid burgers en stad sterker dan regio/vorst

• Particularisme: Streven van onderdelen staten om onafhankelijk te blijven
• 16e eeuw: zelstandigheid komt onder druk, waarom?
• Beginnende centralisatie en staatsvorming
  
  
• Voorbeelden ter illustratie

www.bnnvara.nl

In de Nederlanden hoofdrol voor Bourgondische hertogen

Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren

Filips de Goede

Uniformeerde de rechtspraak en de wetgeving + centraliseerde het bestuur:

1. Centrale rekenkamer Brussel
   
2. Paleis voor bestuur van Nederlanden in Brussel
3. Centrale rechtbank

Gezien als de grondlegger van De Nederlanden

1477: Bourgondië valt uiteen

• Frans Bourgondië komt onder Franse vorst
• Bourgondische Nederlanden komen door huwelijk van Maria van Bourgondië met Maximiliaan van Habsburg onder de Duitse keizer.
• Vlaamse steden willen herstel van priviliges, maar gebeurt niet
• Vlaamse steden in opstand
• Oorlog, handel geblokkeerd
• Oorzaak einde gouden eeuw van Brugge en groei Antwerpen (Brabant) tot handelsstad!.

Wat wil de schilder duidelijk maken over de relatie tussen Antwerpen en de rivier de Schelde?

Werken aan tijdlijn werkvorm

Karel V

• 1515: Uitgeroepen tot landsheer van de (Habsburgse) Nederlanden
• 1521-1534: Verovert Friesland, Utrecht Overijssel, Groningen en Gelderland
• 1543: vorst van de 17 verenigde Nederlanden  → Voor het eerst!
• Voortzetting centralisatie
• Opkomst lutheranisme zorgt voor centralisatie op geloof → invoering inquisitie.

1555

• Karel V treedt af. Wordt in de Nederlanden opgevolgd door
• Filips II (koning van Spanje).
  
• Zet centralisatie door en  strenge bestrijding protestantisme
  

Verzet

Verschillende fases en vormen:

• Tegen belastingen die steeds hoger werden 
• tegen steeds strengere vervolging van de protestanten (1566 Beeldenstorm)
• Tegen strenge optreden van de nieuwe landvoogd: Alva (vanaf 1567 - 1573 in Nederland).

De Nederlandse Opstand

1568-1648 o.l.v. Willem van Oranje

Parma wordt landvoogd: 1579

• Sluit Unie van Atrecht met zuidelijke gewesten
• Holland en Zeeland blokkeren Antwerpen, waarom?
• Voorkomen Spaans gebruik van haven
• 1585: Definitief einde aan stapelmarktfunctie van Antwerpen, gevolgen?
• 
  

Gevolg

• Calvinistische + kapitaalkrachtige Antwerpenaren vertrekken naar Zeeland en Holland
• 1588: stichting Nederlandse Republiek noordelijke gewesten
• 1602: Oprichting VOC als handelsgrootmacht

Opdrachten ter verwerking

Herhaling: 4a, 4b, 5a, 7, 11, 12 14, 15

Benodigde kennis: 4c, 5b, 7b, 7c

Oefenen bronmateriaal: 6, 8, 9, 10

Allen: lezen paragraaf en maken twee van de drie onderdelen.

Extra filmpjes/informatie hierna

Wat weten jullie al?

Bourgondische Rijk

Stamboom van de Bourgondische vorsten

Filips de Goede 

Filips de Goede: 

- Brabant, Limburg Holland, Zeeland bij Bourgondië

- oprichting van de Staten-Generaal (1464)

- begint met centralisatiepolitiek

Karel de Stoute:

- Grote Raad van Mechelen opgericht (1473)

- veel gebiedsuitbreiding

Maria van Bourgondië:

- Groot Privilege (1477)

schaalvergroting: uitbreiding nav de handel. Denk bijvoorbeeld aan het systeem van de banken.

Innovatie: verbeteringen, denk bijvoorbeeld aan de wisselbrief

Steden groeiden en werden individueel sterker

een versterkt stedelijk gebied (binnen het Bourgondisch rijk!