vwo 4 spelling les 4 ww, verkleinwoorden, aan elkaar / los, liggend streepje

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom! 

Leg vast klaar: 

- je leesboek

- je schrift

Lesdoelen

- Je kunt werkwoorden goed spellen. 

- Je weet hoe je een verkleinwoord maakt van een zelfstandig naamwoord en kunt de regels toepassen.

- Je kent de regels aangaande het aan elkaar of los schrijven van woorden en kunt deze toepassen. 

stil lezen

- Dagen van gras

- eigen keuze --> geef de titel door!

Gedicht van de week

www.menti.com

relaxed

Opdracht

Noteer de vorm van het werkwoord en de regel die je toepast. Noteer dan hoe je het werkwoord moet spellen. 

Zin: Ik (vinden) het goed dat hij het verhaal (vertellen) aan ons.

Jouw antwoord: 

pvtt - stam - vind

pvtt - stam+t - vertelt

De spits vertrok (mopperen) toen hij uit het veld werd (sturen).
[noteer: vorm - regel - antwoord]

Deze pas (poetsen) auto's staan straks (glanzen) tussen de oldtimers.
[noteer: vorm - regel - antwoord]

Het bewijs bleek behoorlijk (belasten) voor de (arresteren) verdachte.
[noteer: vorm - regel - antwoord]

De (staken) buschauffeurs zwaaiden (dreigen) met hun vuisten naar hun (haten) werkgever.
[noteer: vorm - regel - antwoord]

verkleinwoorden

Maak van deze woorden een verkleinwoord. Verdeel de woorden op basis van de manier waarop je het verkleinwoord maakt in  groepen en noteer de regel bij elke groep. (In je schrift.)

tv - kind - pyjama - koning - ski - blad - 6 - geheim - toren - tekening - café - - baby - radio - A4 

• kindje - geheimpje - torentje - tekeningetje --> zet de 'uitgang' erachter.
• koninkje --> de g en de k komen niet naast elkaar
• tv'tje - A4'tje - 6'je --> afkortingen krijgen een apostrof
• pyjamaatje - cafeetje - skietje - baby'tje - radiootje --> woorden die eindigen op een lange klinker moet je iets aan veranderen zodat de klank hetzelfde blijft
• blaadje  --> bij korte klanken soms een lange klank

pony / logé / cd / pudding / wc / A5

pony'tje

logeetje

cd'tje

puddinkje

wc'tje

A5'je

Opdracht: aan elkaar of los?

Hoor je een regel die je net nog niet in je schrift hebt gezet, vul dan je lijst aan. 

Noteer ook uitzonderingen die je opvallen.

politie + onderzoek / radio + opname
derde + wereld + land / veel + besproken /
geld + verslindende + maatregelen

alles aan elkaar, behalve maatregelen (geldverslindende maatregelen)

radio-opname

televisie + kijken / piano + spelen
vier + en + dertig / vijf + honderd / vijf + miljoen

getallen in letters tot honderd en in samenstellingen met honderd / duizend zijn aan elkaar. 

Maar: zes miljoen / vijf miljard...

waar + heen + gaan / er + over + heen + springen
er + over + uit + spreken

voornaamwoordelijke bijwoorden (er, waar, hier, daar + voorzetsel) aan elkaar

Maar: niet als het geen vz maar deel van een ww is! Uitspreken 

Leg het verschil uit tussen een langeafstandzwemmer en een lange afstandzwemmer

seismografen

comités

gemeneriken

dreumesen

Opdracht: noteer de regel voor het gebruik van het liggende streepje in je schrift

1. Het eerste deel heeft een meervoud op een 's.

2. Het eerste deel heeft twee meervouden.

3. Het eerste deel heeft geen meervoud. 

4. Het eerste deel verwijst naar een uniek exemplaar.

5. Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord.

6. Het eerste deel is geen zn. 

1. koffie-uurtje; ski-jack; auto-ongeluk

2. mevrouw Jansen - op de Dijk;  meneer De Vries - van der Weg

3. ex-vriendje; interim-directeur; niet-rokers; non-stop

4. anti-Amerikaans; oer-Hollands; pro-Frans

1. om uitspraakproblemen te voorkomen

2. in de naam van getrouwde mensen

3. in woorden met bepaalde voorvoegsels

(adjunct, aspirant, ex, interim, niet, non, oud)

4. voor een hoofdletter

5. trainer-coach; minister-president

6. Zeeuws-Vlaanderen; Zuid-Frankrijk

7. mbo-student; 20+-kaas; %-teken

8. hyena-vel; huis-aan-huisblad; doe-het-zelfver

5. in combinaties van titel en beroepend

6. bij aardrijkskundige namen

7. bij letters, cijfers of andere tekens

8. in woorden die anders overzichtelijk worden

(Maar let op: bij getallen een trema! tweeëntwintig)

Weglatingsstreepje

Zet een streepje op de plek waar een deel van het woord is weggelaten. 

5. in combinaties van titel en beroepend

6. bij aardrijkskundige namen

7. bij letters, cijfers of andere tekens

8. in woorden die anders overzichtelijk worden

(Maar let op: bij getallen een trema! tweeëntwintig)

voor+ delen en na +delen / carnaval +feesten en carnaval+ optochten

voor- en nadelen

carnavalsfeesten en -optochten

dure en goedkope kleding
ijs+beren en bruine + beren

dure en goedkope kleding

ijsberen en bruine beren

mede + leerling / college + uren
vwo + leerling / anti + kraak

medeleerling

college-uren

vwo-leerling

antikraak

kant + en + klaar + maaltijd /
zee + egel / de werkgroep Jansen

kant-en-klaarmaaltijd

zee-egel

de werkgroep-Jansen

Ik kan de regels van het verkleinwoord en het liggende streepje goed toepassen.

0100

Hier wil ik meer mee oefenen of meer uitleg over de volgende keer: