Stijl 3F die-dat-wat

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom

Nederlands

leerdoel:

weten wanneer dat-wat, die-wie, die-dat (betrekkelijke voornaamwoorden) gebruikt worden. 

De jongen .... ik zag.

1. die
2. wie
3. wat
4. dat

die/dat

De volgende zinnen bestaan steeds uit twee delen. Het tweede deel begint met een woord dat verwijst naar een concreet woord uit het eerste deel:

• 
  Hier staat het huis dat ik wil kopen.
  
• Ik koop de krentenbol die er smakelijk uitziet.
  
• Anja is een meisje dat leuk kan dansen. (het meisje, dus dat)
• 
  Ik zit in een bus die erg slingert. (de bus, dus die)
• 
  Er staan hier huizen die bijna instorten. (de huizen, dus die)
  

Soms kun je aan 'die' of 'dat' zien, welk woord uit het andere deel van de zin bedoeld wordt: 

• Er zit een gat in mijn broek die ik al jaren heb. (de broek, dus die) 
• Er zit een gat in mijn broek dat groter wordt. (het gat wordt groter, dus dat)

Wat

Wat’ gebruik je: 

1. bij een overtreffende trap; 

2. wanneer je terugverwijst naar de hele zin; 

3. wanneer je verwijst naar een onbepaald voornaamwoord.

Voorbeelden: 

•  Het mooiste wat ik ooit gezien heb. (overtreffende trap)
• 
  Rick heeft de wedstrijd verloren, wat hij heel vervelend vindt. (terugverwijzing)
• 
  Alles wat net gebeurd is, zou niet mogen gebeuren. (onbepaald voornaamwoord) 

die/wie

Je kunt 'die' soms ook vervangen door 'wie'. 

• Dat geldt alleen als het woord verwijst naar een persoon, 
• en als het woord meewerkend voorwerp is.

In zulke gevallen is 'wie' iets netter, maar het is niet verplicht.

Deze twee zinnen kunnen dus allebei: 

1. De serveerster die we een fooi geven, is erg vriendelijk. 
2.  De serveerster wie we een fooi geven, is erg vriendelijk.
   

Als er een voorzetsel bij komt, is alleen wie nog goed: 

De serveerster aan wie we een fooi geven, is erg vriendelijk. 

Het meisje .... een ijsje kocht.

1. die
2. dat
3. wat
4. wie

Vul in: Is dat alles ... we nodig hebben?

1. dat
2. wat
3. die
4. wie

Dat is het enige ... ik nooit zou doen: party drugs gebruiken.

1. wat
2. dat
3. die
4. wie

Het meisje ... daar staat,
is wel een echte festivalganger.

1. wat
2. dat
3. die
4. wie

Het beeldscherm ... jij wilt kopen, vind ik erg mooi.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Vul in: Ik zie, ik zie ... jij niet ziet.

1. dat
2. wat
3. die
4. wie

Het schilderij.... je hebt opgehangen hangt scheef.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Raften is het engste en spectaculairste .... ik ooit heb gedaan.

1. dat
2. die
3. wie
4. wat

De gewonde hond...... ik vond, jankte heel zielig

1. dat
2. die
3. wie
4. wat

Ken je de man … daar woont

1. die
2. wie
3. wat
4. dat

We hebben een zusje gekregen, ... we erg leuk vinden.

1. die
2. dat
3. wat
4. wie

En de vrouw ... naast haar loopt, is haar moeder.

1. wie
2. die
3. dat
4. wat

Weten jullie al ... de beste kandidaat is?

1. wie
2. die
3. wat
4. dat

Een leerling .... slim is, maakt een planning

1. wie
2. die
3. dat
4. wat

Morgen komt de Sint, ..... ik altijd spannend vind.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

..... niet horen wil, moet maar voelen.

1. dat
2. die
3. wie
4. wat

Hij eet vaak patat, ... niet goed voor zijn lijn is.

1. die
2. dat
3. wat
4. wie

Vul in: Iets ... ik niet begrijp, is dat je je daar druk over maakt.

1. dat
2. wat
3. die
4. wie

Hij gaf mij een groot cadeau ... ik erg mooi vind.

1. wat
2. wie
3. die
4. dat

Het schilderij.... je hebt opgehangen hangt scheef

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Het meisje ... broodjes verkoopt in de kantine zit in klas 1.

1. wat
2. die
3. wie
4. dat

De hond ... daar loopt, heet Iza.

1. wie
2. dat
3. die
4. wat

Vul in: Het slechte weer ... we verwachtten, bleef uit.

1. dat
2. wat
3. die
4. wie

Zijn er nog vragen?