Dag 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuurgeschiedenis 

20e eeuw

Programma

• Avant-garde in de literatuur
• Paul van Ostaijen en het dadaïsme
• Opdracht dadaïstisch gedicht
• Leg klaar: oude krant, (papieren) zakje, schaar, lijm

Hoofdstuk 1  Avant-gardebewegingen

1. Beeldendekunststromingen na WOI

Weinig vertrouwen

Vernieuwing

Vroeger: tekenen naar de werkelijkheid, nu: tekenen met visie, 

een (sociale) boodschap

Futurisme

Kubisme 

Expressionisme

Dadaïsme

Surrealisme 

Welke woorden komen er bij je op als je aan deze stromingen denkt? Futurisme, kubisme, expressionisme, dadaïsme surrealisme

2. Avant-garde in de literatuur

In literatuur na WOI verandert veel

De naturalisme> onderzochten werkelijkheid op een wetenschappelijke manier. 

Reactie: te kil

De avant-gardistische literatuur wilde de waarden van de geest en de ziel herstellen

3. Dadaïsme in de literatuur 

Een avant-gardistische stroming 'dada' 

Dadaïsme is tegen de waanzin van de oorlog, en tegen alles wat die oorlog mogelijk had gemaakt.

de kunst was voorbij

De dadaïsten waren vooral boos

Theo Van Doesburg:

Dada-manifest 

Ik spuug op alle jongeren die stompzinnigheid hebben te geloven in de liefde, kunst en wetenschap, ik haat die drie dimensies van de dwaasheid van de vage werelden en van de vroegrijpe kinderen met hun hersenen van celluloid

ik spuug op alle philossophen en syphologen ik spuug op God-Jezus-Marx met hun priesters die eunuchen van bamboe vervelender dan de kleine kattekadavers in de Nederlandse grachten ik spuug op alle moralisten

Theo van Doesburg

Zijn er tegenwoordig nog mensen die zo boos zijn over de maatschappij/ het leven? Waarop zijn ze boos?

4. Dadaïstische poëzie

Dadaïstische poëzie is een totaal nieuwe poëzie. In hun werken maakten ze gebruik van het toeval. Er werd veel gewerkt met collages, stukken tekst of beeld die op een andere manier weer in elkaar gezet zijn.

5. Avant-garde in het Nederlandse taalgebied

Weinig avant-gardistische schrijvers

Vlaming Paul van Ostaijen (1896 – 1928) (dadaïsme)

Nederlander H. Marsman (1899 – 1940) (expressionisme) 

Paul van Ostaijen (1896 – 1928)

Ontwikkeling doorgemaakt

dichtbundel Music Hall (1916) idealistisch

Berlijn (ontreddering, puinhopen van de oorlog) 

dada gedichten anders: over verwoeste stad

Totaal nieuwe poëzie

klanken en kreten, toevallig gevonden: liedjes en reclameteksten collagetechniek

gedicht is een autonoom taalbouwsel

Zoektocht naar pure, muzikale poëzie

https:

Terugkijken:

Avant-garde in de literatuur

Dadaïsme in Nederlandse taalgebied

Paul van Ostaijen

Dadaïstisch gedicht