2.1 Het zintuigstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Waarneming en gedrag

2.1 Het zintuigstelsel

Lesprogramma

• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Wat weten jullie nog van het zintuigstelsel?

Leerdoelen

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven en de relatie van het zintuigstelsel met het zenuwstelsel beschrijven.

Wat is een prikkel en welke soorten prikkels hebben we?

Prikkels

Zintuigen met receptoren die prikkels opvangen

• Externe prikkels: extern milieu, zoals geluid en geur
• Interne prikkels: intern milieu, zoals osmoreceptoren en pH-receptoren of proprioceptoren (spanning spier en stand lichaam)

Zouden alle prikkels door dezelfde soort receptor worden ontvangen? Zo ja, waarom dan. Zo nee, wat zijn dan de verschillende soorten receptoren.

Soorten receptoren

Mechanische receptoren: 

• Prikkel = mechanische energie
• Celmembraan buigt of strekt 
• Bijv: aanraking, druk, beweging, geluid

Soorten receptoren

Gehoor/evenwichts receptoren: 

• Prikkel = mechanische energie
• Vloeistof laat haartjes bewegen

Soorten receptoren

in de huid

Tast/druk receptoren: 

• Prikkel = mechanische energie
• Tast: vlak onder opperhuid
• Druk: dieper in de huid

Temperatuurreceptoren:

• Prikkel = warmte en kou boven of onder normwaarde

Pijnreceptoren:

• Prikkel = extreme druk, extreme temperaturen of door stoffen die vrijkomen bij beschadiging of ontsteking weefsel
• In het hele lichaam

Soorten receptoren

Chemische receptoren: 

• Prikkel = moleculen
• Bijv: smaak en reuk

Soorten receptoren

Lichtreceptoren (foto): 

• Prikkel = zichtbaar licht
• Bij mens in oog

Wat gebeurt er nadat er een prikkel wordt geregistreerd?

Prikkel

Zintuigcel

Impuls via gevoelszenuwcel

Ruggenmerg (schakelcellen)

Hersenstam

Grote hersenen

Ruggenmerg (schakelcellen)

Impuls via bewegingszenuwcel

Spier of klier = reactie

Zal iedere prikkel leiden tot een impuls of is daar iets voor nodig?

Prikkeldrempel

Beschrijf wat er gebeurt nadat er een prikkel 'binnenkomt'. Gebruik daarbij alle termen die je zojuist gehoord hebt.
Je mag je eigen prikkel kiezen.

Willen jullie verder met basisstof 2 zodat alle stof behandeld is of doen we deze de maandag na de vakantie?

Nu bs 2

maandag na vakantie bs 2

maakt me niet uit