Hoofdstuk 4 Paragraaf 1 De opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De opkomst van steden

Doelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De opkomst van handel en ambacht die basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.’

• Je kan uitleggen hoe en waardoor in Europa verstedelijking plaatsvond.

• Je kan uitleggen hoe handel en nijverheid elkaar stimuleerden.

• Je kan uitleggen hoe de geldeconomie zich ontwikkelde.

• Je kan 3 oorzaken geven van de urbanisatie tijdens de tijd van steden en staten.

• Je kan uitleggen welke producten in de tijd van steden en staten wel over grote afstanden werden verhandeld.

Je kan uitleggen welke regio’s in Europa rijk werden vanuit deze langeafstandshandel.

• Je kan uitleggen waarom waterwegen belangrijker waren dan in het Romeinse rijk.

• Je kan uitleggen wat hanzen waren.

• Je kan uitleggen wat de Hanze is.

• Je kan uitleggen hoe de eerste banken ontstonden.

Planning

• 20 minuten uitleg
• 20 minuten zelfstandig werken. 
• 10 minuten beantwoorden kenmerkend aspect 

Afspraak: 

Beantwoorden jullie niet de vraag. Zal er geen uitleg volgen. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De opkomst van handel en ambacht die basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.’

Leg uit waarom Nederland de ideale locatie had/heeft voor een handelsland.

Verstedelijking

Oudste stad van Nederland. 

Profiteerde van de opkomende handel tussen Engeland en Duitsland. 

Ideale locatie aan de monding van 2 rivieren. 

0

Leg uit waarom rivieren belangrijker waren voor handel dan wegen.

De middeleeuwse stad

Rivieren werden belangrijk omdat wegen vaak onverhard of slecht onderhouden waren. 

Kenmerken middeleeuwse stad: 

1. Kerk. 
2. Stadsmuren. 

0

Leg in je eigen woorden uit wat urbanisatie is.

Urbanisatie: Het ontstaan en groei van steden

Noem 2 oorzaken voor de opkomst van de landbouw-stedelijke samenleving.

Verstedelijking

Steden konden weer ontstaan door: 

1. Aanvallen door andere volken (Vooral Vikingen) namen af. 
2. Voedselproductie stijgt. 

0

Noem 3 oorzaken van de groei van de voedselproductie.

Verstedelijking

Voedselproductie steeg door: 

1. Bossen werden gekapt. 
2. Moerassen drooggelegd. 
3. Polders werden gemaakt. 
4. Drieslagstelsel. 

0

Leg het verband tussen het ontstaan van de landbouw-stedelijke samenleving in Egypte en in het Europa van de Middeleeuwen.

Verstedelijking

Oorzaak: Voedselproductie stijgt. 

Gevolg: Mensen kunnen zich weer specialiseren in het verbouwen van andere producten zoals wijn of vleeskoeien. 

Verstedelijking

Boeren verkochten hun overschotten op plaatsen bij rivieren. Deze groeiden vaak uit tot markten. 

Bij deze markten kwamen gespecialiseerde mensen wonen (Ambachten) die producten maakten voor boeren. 

Noem 3 voorbeelden van producten dat werd gehandeld door Zuid-Europese handelaren in Noord-Europa.

Handel en Nijverheid

Vanuit Zuid-Europa handelden vooral Italiaanse handelaren in Noord-West Europa: 

1. Suiker
2. zijde
3. Specerijen

Leg het verband tussen de Hanze en de opkomst van de landbouw-stedelijke samenleving.

Handel en nijverheid

De Hanze: 

Internationale handel organisatie waarbij steden geen tol of invoerbelasting hief aan handelaren uit steden die aangesloten waren bij de Hanze. 

0

0

Leg in je eigen woorden hoe er weer een geldeconomie kon ontstaan.

Geldeconomie

Oorzaak: Door de groei van de handel is er een geldeconomie ontstaan. 

Gevolg: Rijke handelaren gaan zich specialiseren in geldhandel (Eerste bankiers)

1. Gaan geld uitlenen tegen Rente. 
2. Gingen wisselbrieven uitgeven. 
3. Giro ontstond. 

Geldeconomie

Nieuwe betaaldmethoden: 

1. Wisselbrief: Brief waarmee je geld kon ophalen bij een bank in een andere stad. 
2. Giro: Geld overmaken op een andere rekening. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De opkomst van handel en ambacht die basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.’

Aan de slag: Huiswerk

1. Maken paragraaf 4.1. 
2. Nakijken paragraaf 4.1. 
3. Leren leerdoelen 4.1.