Hoofdstuk 4 Paragraaf 1 De opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De opkomst van steden

Doelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkende aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Opkomst van handel en ambacht en herleving van de alndbouwstedelijke samenleving. 
• Je kan de oorzaak noemen van de bloei van Dordrecht. 
• Je kan de 2 meest verstedelijke regio's in Europa noemen. 
• Je kan uitleggen waarom rivieren belangrijk waren voor de handel. 
• Je kan 2 kenmerken noemen van een middeleeuwse stad. 
• Je kan 2 oorzaken noemen waardoor steden 'weer' konden ontstaan. 
• Je kan 4 voorbeelden noemen hoe de voedselproductie groeiden. 
• Je kan uitleggen wat het drieslagstelsel is. 
• Je kan uitleggen hoe markten en ambachten 'weer' ontstonden. 
• Je kan uitleggen wat luxe producten met de groei van handel en steden te maken heeft. 

• Je kan 3 voorbeelden noemen wat Italiaanse kooplieden in Europa verkochten. 
• Je kan uitleggen wat de Hanze was. 
• Je kan één gevolg van de opleving van de handel noemen. 
• Je kan één gevolg noemen van de opleving van de geldeconomie. 
• Je kan 2 voorbeelden noemen van nieuwe betaalmethoden. 

Dordrecht

Oudste stad van Nederland. 

Profiteerde van de opkomende handel tussen Engeland en Duitsland. 

Ideale locatie aan de monding van 2 rivieren. 

De middeleeuwse stad

Rivieren werden belangrijk omdat wegen vaak onverhard of slecht onderhouden waren. 

Kenmerken middeleeuwse stad: 

1. Kerk. 
2. Stadsmuren. 

Boeren, handelaren en ambachtslui

Steden konden weer ontstaan door: 

1. Aanvallen door andere volken (Vooral Vikingen) namen af. 
2. Voedselproductie stijgt. 

Boeren, handelaren en ambachtslui

Voedselproductie steeg door: 

1. Bossen werden gekapt. 
2. Moerassen drooggelegd. 
3. Polders werden gemaakt. 
4. Drieslagstelsel. 

Boeren, handelaren en ambachtslui

Drieslagstelsel: 

Eens in de drie jaar werd een stuk grond braak gelegd. Zo kon de grond herstellen en bracht de oogst daarna meer op. 

Boeren, handelaren en ambachtslui

Oorzaak: Voedselproductie stijgt. 

Gevolg: Mensen kunnen zich weer specialiseren in het verbouwen van andere producten zoals wijn of vleeskoeien. 

Boeren, handelaren en ambachtslui

Boeren verkochten hun overschotten op plaatsen bij rivieren. Deze groeiden vaak uit tot markten. 

Bij deze markten kwamen gespecialiseerde mensen wonen (Ambachten) die producten maakten voor boeren. 

Geldeconomie

Extra groei van handel en steden: 

Oorzaak: Ambachtslieden en arbeiders gingen producten maken die niet voor de lokale markt waren. 

Gevolg: Deze luxe producten werden door heel europa verkocht. 

Geldeconomie

Vanuit Zuid-Europa handelden vooral Italiaanse handelaren in Noord-West Europa: 

1. Suiker
2. zijde
3. Specerijen

Geldeconomie

De Hanze: 

Internationale handel organisatie waarbij steden geen tol of invoerbelasting hief aan handelaren uit steden die aangesloten waren bij de Hanze. 

Geldeconomie

Oorzaak: De handel door Europa groeit. 

Gevolg: Ruilhandel wordt vervangen door een geldeconomie. 

Geldeconomie

Oorzaak: Door de groei van de handel is er een geldeconomie ontstaan. 

Gevolg: Rijke handelaren gaan zich specialiseren in geldhandel (Eerste bankiers)

1. Gaan geld uitlenen tegen Rente. 
2. Gingen wisselbrieven uitgeven. 
3. Giro ontstond. 

Geldeconomie

Nieuwe betaaldmethoden: 

1. Wisselbrief: Brief waarmee je geld kon ophalen bij een bank in een andere stad. 
2. Giro: Geld overmaken op een andere rekening. 

Aan de slag: Huiswerk

1. Maken paragraaf 4.1. 
2. Nakijken paragraaf 4.1. 
3. Nakijken introductie
4. Leren leerdoelen 4.1. 

Leg in je eigen woorden uit: Waardoor kon de handel weer groeien?

Hoe konden ambachten weer ontstaan?

Huiswerk

1. Maken paragraaf 4.1. 
2. Nakijken paragraaf 4.1. 
3. Nakijken introductie
4. Leren leerdoelen 4.1.