H5 Verbranding en 4.2 ontleden

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Reacties en energie

4.1 Verbranding

Branddriehoek

De drie voorwaarden voor het verlopen van een verbrandingsreactie

Hoe blus je een brand?

• Water
• Schuim
• Brandstof wegnemen
• Uitblazen

Reactievergelijking (RV) van verbranding

Altijd zeker 2 beginstoffen bij een verbrandingsreactie:

- Zuurstof - O2

- Brandstof

Temperatuur komt niet in RV

Reactievergelijking (RV) van verbranding

Altijd zeker 2 beginstoffen bij een verbrandingsreactie:

  

 

O2 + CH4 --> ??

Reactievergelijking (RV) van verbranding

Bij de verbranding van een stof ontstaan oxiden van de atomen die in de (brand)stof zaten

O2 + CH4 --> CO2 + H2O

Reactievergelijking (RV) van verbranding

Bij de verbranding van een stof ontstaan oxiden van de atomen die in de (brand)stof zaten

Het oxide van koolstof uit CH4 is koolstofdioxide

Het oxide van waterstof uit CH4 is diwaterstofoxide

O2 + CH4 --> CO2 + H2O

Oxiden

Een oxide is een verbinding die bestaat uit twee atoomsoorten:

- zuurstof

- element dat is verbrand

Oxiden

(On)volledige verbranding

Volledige verbranding: Voldoende zuurstof aanwezig om alle brandstof te verbranden

Onvolledige verbranding: Te weinig zuurstof om alle brandstof te verbranden

(On)volledige verbranding

Reagentia

Reagens = stof die zichtbaar verandert in aanwezigheid van de stof die je wilt aantonen

 

4.2 Ontledingsreactie:

• beginstof ----> 2 of meer reactieproducten
• beginstof is altijd een verbinding
• reactieproducten kunnen verbindingen zijn maar ook elementen
• ontledingsreacties kunnen endotherm of exotherm zijn

Bij een ontledingsreactie is er dus maar één beginstof die wordt ontleed in twee of meer reactieproducten.

Wat is een ontledingsreactie?

Drie soorten ontledingsreacties:

Thermolyse (ontleden door warmte)

Fotolyse (ontleden door licht)

Elektrolyse (ontleden door elektriciteit)

Voorbeelden van ontledingreacties

Electrolyse:

• Zwembadwater ontsmetten
• waterstofgas gemaakt
• Aluminium gewonnen uit bauxiet

Fotolyse:

• Zwart-wit fotografie
• Ontstaan van ozon (O3)

Thermolyse:

• Kraken van olie => maken van plastics
• Kalksteen omzetten naar ongebluste kalk (bouwmateriaal, maar ook om fosfaten te verwijderen en zuurgraad te verlagen)
• Vormen van ijzer uit ijzererts

Electrolyse v/e zout oplossing

Energie-effecten ontledingsreactie

• Endotherme reactie
• Exotherme reactie

Endotherm

• Er moet energie worden toegevoegd om de reactie te laten verlopen;
• De reactie stopt als er geen energie meer wordt toegevoegd. 

V.b.

Energie

Energie kan zijn in de vorm van warmte, licht of electriciteit!

Exotherm

• Er komt energie vrij bij de reactie;
• Let op: dit betekent niet per definitie dat er geen energie nodig is om de reactie op te starten (activeringsenerging=E_act)!

Wat voor reactie is dit?

…C₃H₈(g) +    …O₂(g)      ->       …CO₂(g)  +     …H₂O(g)

• een verbrandingsreactie.
• Waaraan herken je dat?
• Er wordt zuurstof toegevoegd.
• Maak de reactie vergelijking kloppend.

Wat voor reactie is dit?

water(l) → waterstof(g) + zuurstof(g)

• Ontledingsreactie
• Hoe herken je dat?