VB PTO Hst 10 t/m 14 + Brief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Agenda

1. Korte intro komende 5 lessen
2. Ophalen 'Stijl'
3. Dictee + oefening stijl (zoals in PTO)
4. Start tekst/brief?

Nog vijf lessen 

1. Vandaag: planning, ophalen stijl + hst 10 t/m 14
2. Morgen: oefenen met tekst + schrijven (brief)
3. Vrijdag: SO
4. Dinsdag: nabespreken SO + oefenen brief
5. Laatste vragenrondje  

Periode 2 - toets + op rapport

Toets: 

- Hoofdstuk 10 t/m 14 communicatie KERN Stijl en formuleren

- Literair werk (Fictieboek) gelezen => schrijf opdracht in toets (brief)

Ook op rapport:

- NUMO - (45 minuten) - Totaal 5 uur aan einde van periode (20 januari) 

Stijl

Hst 10 Stijl

Dictee

Pen + papier

Twee zinnen

Daarna twee vragen over die zinnen

Vragen

1. Vergelijk deze zinnen qua stijl: op woord- en zinsniveau.

2. Omschrijf of beschrijf de stijl van iedere zin 

(hoe zou jij deze stijl noemen als je aan een vriend uitlegt wat voor soort stijl dit is?)

Zin 1

Mijn idee is om vuurwerk onder toezicht van verenigingen in dorpen en steden af te steken bijvoorbeeld bij een voetbalvereniging.  De vereniging kan het vuurwerk inkopen en afsteken op het voetbalveld.  (Ingezonden brief AD, 5-1-2024)

Zin 2

Zonder vuurwerk zijn de adrenaline-asocialen niet op straat, zonder vuurwerk vervagen de grenzen niet en zonder vuurwerk ontstaat er geen sfeer waarin vandalisme en geweld het logische eindstation is.

(Column in De Volkskrant, 8-1-2024)

Zin 1:

Mijn idee is om vuurwerk onder toezicht van verenigingen in dorpen en steden af te steken bijvoorbeeld bij een voetbalvereniging. De vereniging kan het vuurwerk inkopen en afsteken op het voetbalveld. (Ingezonden brief AD, 5-1-2024)

Woordniveau: eenvoudige woorden, geen gebruik verkleinwoorden, dynamische werkwoorden, weinig bijvoeglijk naamwoorden

Zinsniveau: actieve vorm, geen bijzinnen, korte zinnen.

Eigen woorden (bijvoorbeeld): direct, behulpzaam, duidelijk, to-the-point. 

Zin 2:

Zonder vuurwerk zijn de adrenaline-asocialen niet op straat, zonder vuurwerk vervagen de grenzen niet en zonder vuurwerk ontstaat er geen sfeer waarin vandalisme en geweld het logische eindstation is.

(Column in De Volkskrant, 8-1-2024)

Woordniveau: (enigszins) moeilijke woorden, neologisme, weinig variatie (herhaling van 'zonder'),   

Zinsniveau: actieve zin, maar toch ontkenning door gebruik woord 'zonder', dubbele ontkenning.

Eigen woorden (bijvoorbeeld): ingewikkeld, provocerend, boos. 

begrijpelijk             duidelijk                                              nauwkeurig            precies

               

                         bondig            verkort                                     aantrekkelijk           pakkend

Begrijpelijk formuleren

Sleutelwoorden	Aantekeningen
1. Zinslengte aanpassen 10. Kern bij elkaar & geen tangconstructie 13. Actieve vorm 15. Naamwoordstijl vermijden 17. Geen lastige/lange woorden	10-15 woorden Niet: om te voorkomen dat mensen zich somber voelen, krijgen ze lichttherapie Maar: Mensen krijgen lichttherapie om... Sommige mensen durven een jurk , nadat ze die hebben gedragen naar een leuk feestje, niet terug te sturen, nadat ze die... De kok bakt brood (het brood wordt gebakken door de kok) Niet: Het duiken naar oesters is lastig. Maar: Duiken naar oesters is lastig.

Nauwkeurig formuleren

Sleutelwoorden	Aantekeningen
2. Geen lege woorden/beperking 8. Geen homoniemen zonder context 9. Juiste verwijzing 11. Komma op de juiste plek 12. Vragen van de lezer beantwoorden	Ik heb heel vaak gewonnen ik heb drie keer gewonnen Over het algemeen ben ik blij op school Er staat een bank op de hoek De kok vertelde de ober dat hij ontslagen was, omdat hij (de kok) steeds te laat kwam opdagen. Schiet op jongens! Schiet op , jongens! Wie/wat/waar/waarom/wanneer/hoe?

Bondig formuleren

Sleutelwoorden	Aantekeningen
5. Tautologie & pleonasme vermijden 6 & 16 - zo min mogelijk bijwoorden/bijvoeglijke naamwoorden 7. Zo min mogelijk hulpwerkwoorden	Het was gratis en voor niets -> het was gratis / het koste niks + ronde cirkel De oude, grijze, vriendelijke vrouw had heel veel moeite met de storm -> De oude vrouw had moeite met de storm Als je een abonnement zou nemen, zou je veel geld kunnen besparen -> Als je een abonnement neemt, bespaar je veel geld

Aantrekkelijk formuleren

Sleutelwoorden	Aantekeningen
3. Creatieve woordkeuze 4. Neologisme/archaïsmen zo min mogelijk gebruiken 14. Beeldspraak/stijlfiguren 18. Persoonlijk taalgebruik	Synoniemen, beeldspraak, metaforen thans/tiktokken Maak gebruik van voorbeelden/vergelijkingen /stijlfiguren Bij ons op school smaakt koffie als rioolwater - Het duurde een eeuw voordat ze er was Schrijf vanuit jezelf

Formele of zakelijke mail

• Formeel taalgebruik 
• Onderwerp in regel "Betreft: ..." 
• Aanhef 
  
• Indeling (meerdere alinea's):
  - inleiding: noem het onderwerp. Waarom schrijf je de brief (reden)?
  - middenstuk: je geeft een uitleg.
  - slot: wat verwacht je van de lezer?
• Groet en ondertekening

 

Aan: 

Betreft:

Aanhef
Alinea 1, 2 en 3 (of meer)
Afsluiting

Ondertekening met je naam
Evt. Bijlage

De aanhef is de (welkomst)groet van een brief.

- Je begint altijd met Geachte...... ,

- Je noemt NOOIT iemands voornaam bij een formele brief

- Spreek de ander aan met heer of mevrouw

Geachte heer Spek,

Geachte mevrouw Van der Wiel,

Geachte heer El  Hamdaoui

- Weet je niet wie je brief leest, dan gebruik je:

Geachte heer, mevrouw,

Afsluiting

Formele brieven en e-mails worden vaak afgesloten met een beleefde groet, zoals 'Met vriendelijke groet,' 

of 'Hoogachtend,'   . 

Met vriendelijke groet, 

Manja Willemse

Geef enkele voorbeelden van beleefde afsluitingen en vraag de leerlingen om te bespreken waarom deze afsluitingen belangrijk zijn in formele communicatie.

Overige tips:

• Je begint je brief niet met ‘Ik’. 
• Let op spelling en leestekens.
• Het taalgebruik in een sollicitatiebrief is formeel: gebruik u / uw (maar niet met een hoofdletter).
  

Hst 24 

Niet voor PTO, wel handig: hst 24 over e-mail/brief. 

Tijdens PTO ligt de nadruk meer op de inhoud dan op de vorm van de brief. 

Checkvragen

Begrijpelijk = hand omhoog 

Bondig = wijsvinger in de lucht 

Nauwkeurig = duim in de lucht 

Aantrekkelijk = twee handen in de lucht 

Tijdens de supersaaie les voelde ik me als een luiaard die maar niet in slaap kon komen, zo moe!

Doorgaans hebben we die supersaaie les van mevr. Willemse, maar nu is ze net voor de rare, ongewone PTO-week ineens drie dagen afwezig, waardoor ik gene vragen meer kon stellen

Tijdens de supersaaie les voelde ik me als een luiaard die maar niet in slaap kon komen, zo moe!

De weledelgeleerde heer met veel diploma's sprak uiterst beleefd en aardig, toch kreeg ik de indruk dat hij me nare dingen toewenste. 

De (hoogopgeleide) nette man sprak aardig, maar ik voelde dat hij onaardige dingen zei. 

Het is koud buiten. 

Mijn lichaam rilt, het ijzelt en ik heb wel drie lagen kleding aan. en  nog voel ik me als een badgast op Antartica.  

Veel mensen houden van het hebben van veel geld. 

80% van de mensen in Nederland vinden het fijn om een spaarpot van 5000 euro te hebben.