Hoofdstuk 4 observatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Helpende plus

Wat weet je nog van de vorige les?

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan de student:

Observatiegegevens verzamelen en uitleggen: meten van pols, temperatuur (axillair, oraal en oor), bewustzijn en ademhaling/basiskennis observeren, hartslag, temperatuur, ademhaling, bewustzijn.

Observeren

Je kijkt hoe een cliënt zich gedraagt en hoe het met hem gaat.

Werkwijzen:

• Beschrijvende observatie: Alles wat je ziet (nadeel, dit is subjectief)
• Observatieschema: tellen
• Beoordelingsschaal/vragenlijst (bv. pijnscorelijst)

Wat kun je observeren in de zorg?

Mevrouw de Vries heeft koorts, ze heeft een lichaamstemperatuur van 38,5 graden.
Is dit objectieve of een subjectieve beschrijving?

1. Objectief
2. Subjectief
3. allebei
4. weet ik nog niet

Ik heb het vermoeden dat Erik zijn medicijnen niet inneemt.
Is dit een objectieve of subjectieve omschrijving?

1. Objectief
2. Subjectief
3. allebei
4. weet ik nog niet

Vitale functies

Lichaamsfuncties om de mens in leven te houden:

• Ademhaling
• Circulatie (hartslag en bloeddruk)
• Temperatuur
• Bewustzijn

Ademhaling

Je ademt zuurstof in en kooldioxide uit via de luchtwegen;

De luchtwegen: Neus en mondholte, keelholte, strottenhoofd, luchtpijp, twee hoofdbronchiën, longen, kleine bronchiën en longblaasjes.

Observeren ademhaling

• Snelheid meten (per minuut)
• Diepte en gelijkmatigheid bekijken
• Ritme (pauzes)
• 
  
• Kijk ook naar het gelaat en huidskleur van cliënt

Je observeert de ademhaling altijd zonder dat de cliënt dit weet!!

Ademfrequentie

Volwassenen: 15-17*

Tieners: 12-20

Kinderen van twee tot twaalf jaar: 20-30

Zuigelingen: 30-50.

Het hart

Het hart pompt bloed rond in het lichaam.

In het bloed zitten voedingsstoffen en zuurstof voor de organen en spieren.

het hart

De bloedsomloop

De hartslag

Waarnemen bij: 

de slaap

de hals

de pols (meestal)

de lies

Tel per minuut en nooit met je eigen duim!!

Tellen van de hartslag

Frequentie (aantal slagen per minuut) 

Ritme (tussenpozen, regelmatig/onregelmatig)

kracht (sterk?)

Zoek het protocol op vilansprotocollen

Frequentie 

Het gemiddelde aantal hartslagen per minuut is bij:

baby’s: 120 - 140

kinderen: 90 - 110

volwassenen: 60 - 100.

in rust.

De bloeddruk

De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wand van een slagader drukt.

De bovendruk is de hoogste waarde van het bloeddruk meten

(hart trekt samen)

De onderdruk is de laagste waarde van het bloeddruk meten.

(hart ontspant)

Normale bloeddruk= 120/80 mmHg

te hoog= 145/90 mmHg

bij 60+ mag de bloeddruk wat hoger zijn.

Wat doe je als je een afwijkende bloeddruk meet?

lichaamstemperatuur

Normaal waarde = 36 tot 37,5 graden Celsius

Onderkoeling is een te lage temperatuur. Spieren gaan trillen, kippenvel

Koorts is een te hoge temperatuur: zweten, hart gaat sneller kloppen

afwijking is vaak een infectie

koorts

37,5 = verhoging

38= koorts 

Doen:

Zoek op uit welke 3 stadia koorts bestaat!

Koudestadium

• Het lichaam gaat aan het werk om temperatuur te verhogen. 
• Rillen-klappertanden-kippenvel zijn symptomen die daarbij horen.
• Extra controle bij cliënt, deze kan verward raken door de koorts

Warmtestadium

• De benodigde temperatuur is bereikt, lichaam maakt warmte aan en staat het ook warmte af.
• Warmte en koud wisselen elkaar af en cliënt voelt zich ziek.
• Hoofdpijn-spierpijn-gebrek aan eetlust-misselijkheid.
• Extra controle cliënt
• Let op vochtinname!

Transpiratiestadium

• Lichaamstemperatuur gaat omlaag naar de normale waarde.
• Rode kleur-zweet veel-dorst.
• Zweten heeft een functie, warmte kan het lichaam uit.
• Verwijder extra dekens en trek droge kleren aan.
• Voorkom afkoeling of tocht
• Neem voldoende rust

Meten van de lichaamstemperatuur

• Rectaal (anus)
• Tympaan (oor)
• Sublinguaal/oraal (onder de tong)
• Axillair (onder de oksel)
• Voorhoofd

Noteer altijd hoe je hebt gemeten!

Welke is het meest nauwkeurig?

Welke is snel?

Tympaan (oor)

Nauwkeurig

Minder nauwkeurig wanneer iemand

•  op het oor heeft gelegen
• veel oorsmeer heeft

Voorhoofd

De lichaamstemperatuur wordt gemeten, door te meten hoeveel infraroodstraling iemand zijn voorhoofd uitstraalt

Is het snelst!

Rectaal

Meest nauwkeurige methode om temperatuur op te meten.

Let op ligging cliënt, linker zijde 

Het bewustzijn

Hoe reageert iemand?

AVPU methode:

A= Alert (bewust van omgeving en tijd)

V= verbal (reageert op aanspreken maar niet op omgeving)

P=pain (reactie alleen op pijnprikkels)

U=unresponsive (bewusteloos, reageert niet)

welke vitale functies ken je nog?

Hoe groot is je hart?

welk onderdelen van het hart ken je?

waar meet je de hartslag?

welke temperatuur is koorts?

wat is de meest betrouwbare manier om de temperatuur te meten?

bewustzijn controleren doen we volgens welke methode?

Wat heb jij onthouden?

Hoe vond je deze les?

😒🙁😐🙂😃

Maken

• Lezen en maken van opdrachten hoofdstuk 4: Observaties.
• Opdrachten van hoofdstuk 3 zelf nakijken.
• Bestuderen hoofdstuk 5 Ziekten.