4.3 proeven, ruiken, voelen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

H4.2 evenwicht

H4.3 proeven, ruiken, voelen

evenwicht

• 3 cirkelvormige kanalen
• gevuld met vloeistof
• onderin zitten zintuigcellen met haartjes
• de haartjes bewegen als de vloeistof beweegt
• info naar hersenen

Kleine hersenen

Coördinatie en balans/ evenwicht.

 Gevoelig voor alcohol. 

evenwicht: prikkels van ogen, oren en evenwichtsorgaan

Ruiken is belangrijk!

• Kan ons beschermen:
  - voor gevaar, denk aan brandlucht of gaslucht
  - voor bedorven voedsel, je ruikt vaak wanneer je eten niet         goed meer is

De neus 

• Ruiken doe je met reukzintuig in je neus.
• Reukzintuig neemt waar
• Prikkel wordt impuls
• Impuls via reukzenuw naar hersenen
• Hersenen geven aan welke geur het is

Je loopt de keuken in, daar staat een appeltaart, net uit de oven. Wat is de juiste volgorde van onderstaande gebeurtenissen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Er komen geurstoffen vrij uit de appeltaart

Je reukzintuig wordt geprikkeld

Je weet wat je ruikt: appeltaart

Er gaan berichten van je reukzintuig naar je hersenen

Je besluit een stukje taart te nemen

Er gaan berichten van de hersenen naar je armspieren

Proeven

Ruiken helpt bij het waarnemen van een smaak.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van

de smaakzintuigen en van het reukzintuig samen.

umami = hartig

bijvoorbeeld de smaak van oude kaas

Tong

• is ruw
• op je tong liggen kleine uitsteeksels. Dit zijn smaakpapillen
• Hiertussen liggen smaakzintuigen
• Smaakstoffen prikkelen de smaakzintuigen

Waardoor proef je je eten?

- in voedsel zitten smaakstoffen

- smaakstoffen zijn de prikkels 

   voor de smaakzintuigen

- de tong is gevoelig voor 5 (6) smaken

   zoet, zout, zuur, bitter en umami

- iedere smaak heeft zijn eigen 

   gebied

- gebieden zijn minder duidelijk dan men vroeger dacht

De huid

Alle zintuigen in de huid liggen in de lederhuid

Warmtezintuigen: prikkel = hogere temperatuur

Koudezintuigen: prikkel = lagere temperatuur

Tastzintuigen: prikkel = hoe een voorwerp voelt

Pijnzintuigen: prikkel = pijn

Wat is de eerste laag die je tegen komt in je huid?

1. Lederhuid
2. Vetweefsel
3. Opperhuid
4. Onderhuidbindweefsel

Hoeveel verschillende zintuigen liggen er in je huid?

1. 2
2. 3
3. 6
4. 4

In welke laag zitten de druk-,pijn-en tastzintuigen?

1. hoornlaag
2. lederhuid
3. kiemlaag

Op temperatuur blijven

Lichaamstemperatuur te hoog?

1. Bloedvaten worden wijder
   
2. Huid wordt rood en warm
   
3. Via de huid wordt warmte afgegeven aan de omgeving-> Je koelt af.
4. Zweetklieren maken zweet.

Lichaamstemperatuur te laag?

Bloedvaten worden nauwer

Huid wordt bleek.

Minder warmte wordt afgegeven aan de omgeving.

Je gaat rillen-> spieren gaan bewegen-> er komt warmte vrij.

4 basis en kader

Maak de Test jezelf van H4.3 proeven, ruiken, voelen

Kijk na / leer H11 en H4. Maak examenvragen

https:

Maken 4.2 en 4.3

van 4.3 TL NIET: :8, 10, 14

van 4.3 Kader  NIET: 3, 8, 11

van 4.3 Basis NIET: 6, 15, 16