8.1 Energie effect

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

8.1 Energie effect

Deze les

• Voorkennis activeren: maak H8 vragen 1, 2, 3, 6
• Uitleg energie-effect en energieomzettingen
• Opdracht uit lessonup maken
• Uitleg energiediagrammen
• Lezen 8.1
• Maken 7, 9, 11a, 12a, 15 

Leerdoelen

• Je kunt minimaal drie voorbeelden noemen van exotherme reacties en drie voorbeelden van endotherme reacties.
• Je kunt daarbij aangeven welke energie-omzetting heeft plaatsgevonden.
• Je leert om energiediagrammen te tekenen van exotherme en endotherme reacties.

Wet van behoud van energie

• Energie kan niet verloren gaan!
• Energie kan wel van vorm veranderen:

- warmte

- licht

- elektrische energie

- chemische energie

Exotherm en endotherm

• Exotherm = chemische energie wordt omgezet in andere vorm van energie (Echem neemt af,      E <0).

• Endotherm = andere vorm van energie wordt omgezet in chemische energie (Echem neemt toe,      E>0).

• Reactiewarmte wordt weergegeven met      E en geeft dus aan of een reactie exotherm of endotherm is.

Voorbeeld: verbranding

• Energie-effect: exotherm
• Reactiewarmte: < 0
• Energie-omzetting: chemische energie --> licht + warmte.

Opdracht

Neem de tabel van de volgende slide over en vul in:

• Energie-effect: exotherm of endotherm
• Reactiewarmte: <0 of >0
• Energie-omzetting: energievorm 1 --> energievorm 2

Energiediagram 

• Exotherm: chemische energie neemt af.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (       E) is energieverschil. 

Zie boek figuur 8.4

geactiveerde toestand

Energiediagram 

• Endotherm: chemische energie neemt toe.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (     E) is energieverschil. 

geactiveerde toestand

Activeringsenergie

• Reacties moeten meestal geactiveerd worden: het verloopt niet spontaan.
• Dit noem je de activeringsenergie.
• Een katalysator kan de activeringsenergie verlagen (let op: reactiewarmte blijft hetzelfde!).
• Een katalysator versneld daarmee de reactie, maar wordt zelf niet verbruikt.

BASF De Meern

• Productie en onderzoek naar katalysatoren.
• Bijv. voor vetharding (margarine maken van olie).
• Welk commercieel dilemma zal BASF hebben?

Aan de slag

• Voorkennis activeren: maak H8 vragen 1, 2, 3, 6
• Lezen 8.1
• Maken 7, 9, 11a, 12a, 15