2.1 Groepsvorming

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§2.1 Groepsvorming

Inhoud van de les:

2.1 Groepsvorming

Na deze les weet je:

- Welke soorten bindingen er zijn

- Hoe groepsvorming tot stand komt

- Wat in en uitsluiting betekenen

- Hoe sociale controle werkt

-wat het verschil is tussen stereotypering en vooroordelen

Binding

Binding verwijst naar de relatie en onderlinge afhankelijkheden:

• Tussen mensen in een gezin of familie,
• Tussen leden van een groep, 
• in de maatschappij,
• Op het niveau van de staat.

Bijvoorbeeld: Nederlanders voelen zich verbonden doordat we allemaal Nederlanders spreken en dezelfde cultuur hebben.

Met wie voel jij je verbonden?

Afhankelijkheden

Bindingen ontstaan op verschillende niveaus.

• Macro niveau - samenleving / internationaal
• Meso niveau - groep, gezin, voetbalteam

Interdependentie = wederzijdse afhankelijkheid

Het zingen van het volkslied is een voorbeeld van binding op:

1. Micro niveau
2. Meso niveau
3. Macro niveau

'You'll never walk alone' zingen is een voorbeeld van binding op:

1. Micro niveau
2. Meso niveau
3. Macro niveau

Typen bindingen

Mensen zijn afhankelijk van anderen en daardoor aan elkaar verbonden. Er zijn vier soorten bindingen:

1. Affectieve bindingen
2. Cognitieve bindingen
3. Economische bindingen
4. Politieke bindingen

Affectieve binding

Emotionele binding. Affectieve bindingen verwijzen naar gevoelens om ergens bij te horen.

Met wie heb jij een affectieve binding?

Cognitieve binding

Binding op het gebied van kennis. Mensen zijn afhankelijk van anderen die hen iets leren.

Noem concrete voorbeelden van mensen waarmee jij een cognitieve binding kan hebben?

Bijv. je leraar, sporttrainer, je ouders, je juf of meester

Economische binding

Binding die te maken heeft met werk, met goederen of diensten die nodig zijn voor het bestaan.

Geef een voorbeeld van een economische binding.

Politieke binding

Binding die te maken heeft met zaken die geregeld moeten worden op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, zorg, verkeer en veiligheid. Ze kunnen alleen worden geregeld door de overheid die over macht bezit.

Om welk type binding gaat het?

'Bij deze binding gaat het om collectieve goederen en diensten.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Kinderen leren lezen met behulp van hun leerkracht.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Voor het leggen van elektriciteit is een leerkracht (over het algemeen) afhankelijk van een elektricien.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Bij je vriendengroep heb je vaak het gevoel dat je er wel bij hoort.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Kan een binding ook uit meerdere typen bindingen bestaan? Leg uit.

Antwoord: zie filmpje

Groepsvorming

Bindingen tussen meer dan twee mensen die tot stand komen doordat ze elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.

Bij welke groepen kan je allemaal horen?

• Groepen jongeren die op het schoolplein roken 
  
• Supporters in een stadion die hun favoriete club toezingen
  

Binding zoekt groep

Bindingen kunnen ertoe leiden dat mensen een groep vormen.

Bijvoorbeeld wanneer:

• Ze iets met elkaar delen (zoals: zelfde hobby of interesse)
• Ze dezelfde waarden hebben (zoals: geloof of dierenwelzijn)
• Ze dezelfde belangen hebben (zoals: werknemers)
• Ze gelijke ervaringen hebben (zoals: soldaten)

Hoe zie je groepsvorming terug bij het gala van het RSC (Rotterdamsch Studentencorps)?

Ingroup

Mensen die bij de 

groep horen

Outgroup

Mensen die niet bij de groep horen

In-group

De groep waar je bij hoort, wordt de in-group genoemd. 

Met deze groep heb je:

• Binding (dus ook: gemeenschappelijke sociale identiteit)
• Loyaliteit

Sociale controle

Om de groepsregels te handhaven, als mensen anderen ertoe brengen (of dwingen) zich te houden aan de normen van de groep.

Informele sociale controle

Dit vindt plaats wanneer groepsleden elkaar wijzen op de waarden en normen van de groep.

Formele sociale controle

Dit vindt plaats wanneer mensen vanuit hun beroep of functie anderen op de regels wijzen.

Om welke sociale controle gaat het als een leerkracht een leerling voor de laatste keer waarschuwt.

1. Informele sociale controle
2. Formele sociale controle

Om welke sociale controle gaat het als een buurvrouw haar buurman aanspreekt op de hondenpoep die de buurman niet opruimt?

1. Informele sociale controle
2. Formele sociale controle

Geef

Geef een voorbeeld van informele sociale controle.

Geef

Geef een voorbeeld van formele sociale controle.

Ingroup

Mensen die bij de 

groep horen

Outgroup

Mensen die niet bij de groep horen

Stereotypen

Vaststaande gegeneraliseerde beelden (beelden waar iedereen van de groep aan voldoet) en ideeën over een groep mensen (alle Nederlanders lopen op klompen).

Welke vrouw luistert er het liefst naar rockmuziek?

1. 
2. 
3. 
4. 

Het antwoord van de leerlingen is waarschijnlijk gebaseerd op een vooroordeel: mensen met tattoos zijn stoer en luisteren naar rockmuziek

Noem een voorbeeld van een stereotype

Vooroordelen

Vooringenomen meningen over een groep mensen. Bijvoorbeeld: alle meisjes zijn zwak in wiskunde.

Niet meer bij de groep

Er zijn situaties waarin personen niet (meer) bij een groep horen:

1. Er niet meer bij kunnen horen. (Afhaken = niet per se eigen keuze)
2. Er niet meer bij mogen horen. (Uitsluiting = geen eigen keuze)
3. Er niet meer bij willen horen. (Dropping out = eigen keuze)

Formele en informele groepen

Formele 

groepen

Informele 

groepen

• Er is sprake van een hiërarchie
• Alle leden van de groep hebben een rol
• Regels zijn vastgelegd op papier
• Er zijn doelen en normen voor de groep

• Mensen kennen elkaar goed
• Mensen voelen zich emotioneel verbonden met elkaar
• Geen officiele of vastliggende afspraken

Samenvatting van de vorige dia

Informele groepen

Formele groepen

Er is sprake van een hiërarchie

Alle leden van de groep hebben een rol

Er zijn doelen en normen voor de groep

Regels zijn vastgelegd op papier

Mensen kennen elkaar goed

Mensen voelen zich emotioneel verbonden met elkaar

Geen officiele of vastliggende afspraken

Huiswerk

Samenvatten 2.1

maken opdracht: 1, 3 en 5