2.1 Groepsvorming

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2

De samenleving en bindingen

§2.1 Groepsvorming

Kernconcept groepsvorming

Typen bindingen

- Affectieve binding

- Cognitieve binding

- Economische binding

- Politieke binding

In- en uitsluiting

Sociale controle

- Formele sociale controle

- Informele sociale controle

Outgroup, stereotypen en vooroordelen

Formele en informele groepen

Ik leer...

Bindingen

Mensen zijn van elkaar afhankelijk.

Type bindingen:

Affectieve bindingen

Cognitieve bindingen

Economische bindingen

Politieke bindingen

Affectieve binding

Emotionele binding. Affectieve bindingen verwijzen naar gevoelens om ergens bij te horen, zoals familie, vrienden of een land.

Met wie heb jij een affectieve binding?

Met wie heb jij een affectieve binding?

Cognitieve binding

Bindingen en afhankelijkheden die te maken hebben met kennisvorming en  kennisoverdracht 

Economische binding

Binding die te maken heeft met werk, met goederen die nodig zijn voor het bestaan.

Noem een voorbeeld van een economische binding.

Noem een voorbeeld van een economische 

binding.

Voorbeelden zijn: werkgever-werknemer, verkoper-koper (zoals caissière en klant) en bouwvakker-opdrachtgever.

Politieke binding

Binding die te maken heeft met zaken die geregeld moeten worden op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, zorg, verkeer en veiligheid.

'Bij je vriendengroep heb je vaak het gevoel dat je er wel bij hoort.'
Om welk soort binding gaat het hier?

'Bij je vriendengroep heb je vaak het gevoel dat je er wel bij hoort.'

Om welk soort binding gaat het hier?

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk(e) soort(en) binding gaat het in de afbeelding?

Om welk(e) soort(en) binding gaat het in de afbeelding?

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Bij een rijles is er zowel sprake van een cognitieve binding (kennisoverdracht) en een economische binding (de leerling betaalt de rij-instructeur).

Dit voorbeeld laat zien dat bindingen elkaar niet uitsluiten, maar soms ook hand in hand gaan (pagina 30).

Van welke soort binding is er in de volgende voorbeelden sprake?

• Een kind krijgt te horen hoeveel zijn vader van hem houdt.
• Een moeder geeft haar kind zak- en kleedgeld.
• Een werknemer krijgt een salarisverhoging van zijn werkgever.
• Een stagiair loopt stage, maar krijgt geen stagevergoeding.
• Uit een onderzoek blijkt dat veel mensen liever een compliment van hun leidinggevende krijgen dan een salarisverhoging.

Groepsvorming

Bindingen tussen meer dan twee mensen die tot stand komen doordat ze elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.

Van welke groep of groepen en ben jij onderdeel?

Van welke groep of groepen ben jij 

onderdeel?

Ingroup

De groep mensen die bij de groep horen

Outgroup

De groep mensen die niet bij de 

groep horen

Sociale controle

Wanneer mensen anderen ertoe bewegen (of dwingen) om zich te houden aan de normen van de groep.

(In)formele sociale controle

• Informele sociale controle:  wanneer groepsleden elkaar wijzen op de waarden en normen van de groep. 
• Formele sociale controle: wanneer iemand vanuit zijn beroep of functie iemand op de regels wijst.

Is er in de volgende voorbeelden sprake van formele of informele sociale controle?

• Leerlingen op een feest buiten schooltijd die een medeleerling aanspreken op gedrag.
• Een trainer die een speler op de reservebank laat zitten bij een wedstrijd omdat deze speler veel trainingen heeft gemist.
• Collega's die elkaar bij de postvakjes de laatste roddels vertellen.
• De gemeenteraadsleden van jouw lokale gemeente die de burgemeester en wethouders controleren.
• Je familieleden die tijdens een feestje altijd naar jouw cijfers vragen.

Afhaken :Mensen kunnen er niet bij horen. (Niet per se eigen keuze)

Uitsluiting:Mensen mogen er niet meer bij horen. ((Niet eigen keuze)

Dropping out:Mensen willen er niet meer bij horen. (Eigen keuze)

Welke vrouw luister het liefste naar rockmuziek?

Welke vrouw luistert er het liefst naar rockmuziek?

1. 
2. 
3. 
4. 

Het antwoord van de leerlingen is waarschijnlijk gebaseerd op een vooroordeel: mensen met tattoos zijn stoer en luisteren naar rockmuziek

Eventueel is ook het hele filmpje te bekijken, hier wordt dieper ingegaan op het ontstaan van vooroordelen en stereotypes en dat het kan leiden tot discriminatie.

https://www.youtube.com/watch?v=E7UvnPaCkbY

Stereotypen en vooroordelen

Cultureel aangeleerde beelden, gegeneraliseerde en veronderstellingen, bijvoorbeeld over bepaalde groepen mensen. 

Met welke vooroordelen heb jij weleens te maken gehad?

Met welke vooroordelen heb jij weleens te maken gehad?

Dit filmpje laat pijnlijk zien wat de vooroordelen van kinderen op de basisschool zijn, maar ook dat vooroordelen twee kanten op werken. 

Groepsvorming

Een groep houdt niet altijd stand. Het kan zijn dat leden van de groep  niet meer tot de groep te willen, mogen of kunnen behoren. 

(In)formele groepen

Formele groepen

Informele groepen

• Er is sprake van een hiërarchie
• Alle leden van de groep hebben een rol
• Regels zijn vastgelegd op papier
• Er zijn doelen en normen voor de groep
• Bijvoorbeeld: bedrijfsafdeling

• Mensen kennen elkaar goed en  voelen zich emotioneel met elkaar verbonden.
• Geen officiële of vastliggende afspraken
• Rollenstructuur is flexibel
• Bijvoorbeeld: vriendengroep

Is er in de volgende voorbeelden sprake van informele of formele groepen?

• Leerlingen op een klassenfeest buiten schooltijd met de mentor.
• Leerlingen op een feest buiten schooltijd zonder de mentor.
• De leden van een sportvereniging.
• De gemeenteraadsleden van jouw lokale gemeente.
• Je familie tijdens een feestje.

Maak/Huiswerk

Lezen: pagina 29 t/m 33

Maken: opdracht 2 en 3 (§2.1)