Paragraaf 2.1 Groepsvorming

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

GROEPSVORMING

Paragraaf 2.1

Na deze les weet je ...

• ... wat het hoofdconcept binding inhoudt.
• ... welke verschillende typen bindingen mensen kunnen hebben.
• ... wat het kernconcept groepsvorming inhoudt.
• ... hoe het proces van in- en uitsluiting werkt.
• ... wat sociale controle inhoudt.
• ... wat het verschil tussen stereotypen en vooroordelen zijn.

BINDING

Binding verwijst naar de relaties en onderlinge afhankelijkheden:

• Tussen mensen in een gezin of familie;
• Tussen leden van een groep;
• In de maatschappij;
• Op het niveau van de staat.

Bijvoorbeeld: Mensen in Nederland voelen zich verbonden doordat we allemaal Nederlands spreken.

TYPEN BINDINGEN

Mensen zijn afhankelijk van elkaar en daarom aan elkaar verbonden. Er zijn vier typen bindingen:

1. Affectieve bindingen
2. Cognitieve bindingen
3. Economische bindingen
4. Politieke bindingen

Affectieve binding

Emotionele binding. Affectieve bindingen verwijzen naar gevoelens om ergens bij te horen.

Cognitieve binding

Bindingen en afhankelijkheden die te maken hebben met de overdracht en verwerving van kennis.  

 

Economische binding

Binding die te maken heeft met werk, geld en met goederen die nodig zijn voor het bestaan.

Politieke binding

Bindingen die te maken hebben met zaken die geregeld moeten worden op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs en zorg.

Dit zijn zaken die door de overheid geregeld worden op basis van de wet.

GROEPSVORMING

Bindingen die tussen meer dan twee mensen tot stand komen, doordat ze elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.

VORMEN VAN EEN GROEP

Bij groepsvorming bestaat een groep nog niet, deze wordt gevormd.

Bindingen kunnen leiden tot groepsvorming, bijvoorbeeld als:

• Ze iets met elkaar delen (zoals: hobby of interesse)
• Ze dezelfde waarden hebben (zoals: geloof)
• Ze dezelfde belangen hebben (zoals: werknemers)
• Ze gelijke ervaringen hebben (zoals: soldaten)

Sociale controle

Wanneer mensen anderen ertoe dwingen om zich te houden aan de normen van de groep.

Informele sociale controle

Dit vindt plaats wanneer groepsleden elkaar wijzen op de waarden en normen van de groep.

Formele sociale controle

Dit vindt plaats wanneer mensen vanuit hun beroep of functie (of vanuit regels) anderen op de regels wijzen.

www.annefrank.org

Stereotypen

Vaststaande gegeneraliseerde beelden (beelden waar iedereen van de groep aan voldoet) en ideeën over een groep mensen (alle Nederlanders lopen op klompen).

Vooroordelen

Vooringenomen meningen over een groep mensen. Bijvoorbeeld: alle meisjes zijn zwak in wiskunde.

vooroordelen

NIET MEER BIJ DE GROEP

Er zijn situaties waarin personen niet (meer) bij een groep horen:

1. Niet meer bij de groep kunnen horen. (Afhaken = niet per se eigen keuze)

2. Niet meer bij de groep mogen horen. (Uitsluiting = geen eigen keuze)

3. Niet meer bij de groep willen horen. (Dropping out = eigen keuze)

(In)formele groepen

Formele groepen

Informele groepen

• Er is sprake van een hiërarchie
• Alle leden van de groep hebben een rol
• Regels zijn vastgelegd op papier
• Er zijn doelen en normen voor de groep
• Bijvoorbeeld: bedrijfsafdeling

• Mensen kennen elkaar goed en  voelen zich emotioneel met elkaar verbonden.
• Geen officiële of vastliggende afspraken
• Rollenstructuur is flexibel
• Bijvoorbeeld: vriendengroep