Tijd van Grieken en Romeinen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tij

Tijdvak 2 - De tijd van Grieken en Romeinen

3000 VC - 500 NC

De periode wordt ook: de Oudheid genoemd

Of de periode van de Klassieken (Grieken en Romeinen)

Stadstaat - polis (meervoud - poleis)

Beschermde stad met omringend land

Door gebrek aan vruchtbaar land gingen inwoners van stadstaten over op kolonisatie

Door kolonisatie ontstond er handel en culturele uitwisseling met andere volkeren

Verschillende bestuursvormen

Monarchie - koning heerst - macht verkregen op basis van erfelijke afkomst

Oligarchie - een kleine elite heerst - vaak de grootgrondbezitters

Aristocratie -  de aanzienlijken heersen - vaak op basis van hun erkende kwaliteiten - uiteindelijk wordt het een erfelijke titel.

Tirannie - een persoon die niet wettelijk wordt erkend heerst - ten goede of ten slechte

Democratie - burgers heersen - via een volksvergadering - (alleen de in de stadstaat geboren mannen)      Plaatje 

Griekse beeldkunst - organisch en perfectionistisch

Zuilen om gebouwen daken van tempels te ondersteunen

Ontstaan Rome

In 753 v.Chr. gesticht door Romulus?

Waarschijnlijk ontstaan uit samenwerking tussen dorpen op verschillende Romeinse  bergen

Van stad tot imperium

• 509 v. Chr - laatste Romeinse koning verjaagd; Rome wordt republiek.
• In republiek veel macht voor adelijke families (=aristocratie)
• In de eeuwen hierna veroverde Rome een groot rijk (=imperium)
• Voordelen van veroveringen zorgden voor nog meer veroveringen;

Voordelen als slaven, meer belastingen en meer landbouwgrond.

• Romeinen waren mild voor veroverde volken, mits ze Romeinse overheersing accepteerden.

Republiek = land zonder koning, de macht is verdeeld onder (een deel van) de burgers

0

Romanisering

• Gebieden waar Romeinen de baas waren veel invloed van Romeinen.
• Bestuurlijk door Romeinse wetten, economisch want veilig handelen, sociaal doordat iedereen onderdeel uit kon maken van Romeinse Rijk.
• Maar wel culturele verschillen tussen oosten en westen van het Rijk. 
• In oosten was al landbouw- stedelijke samenleving.
• Hier namen Romeinen juist veel van bestaande cultuur over. 
• In westen stichtten Romeinen zelf veel steden, naar Romeins voorbeeld.

Grieks- Romeinse cultuur

• Door verovering van Griekse koloniën en Griekenland kwamen Romeinen in aanraking met Griekse cultuur.
• Voor Romeinen werden Grieken een voorbeeld, in Griekse architectuur veel symmetrie en zuilen. Romeinen doen dit ook
• Romeinen verbeterden Griekse architectuur op 2 punten; bogen en beton.
• Omdat Romeinen grote gebieden veroverden verspreidde de (Grieks- Romeinse vormentaal) klassieke cultuur zich over Europa.

Parthenon in Athene, een Griekse tempel met veel zuilen aan alle zijden

Pantheon in Rome, een Romeinse tempel met veel zuilen aan de voorzijde

Pantheon, binnenzijde met een goed zicht op de koepel (en het gat daarin) De koepel konden ze alleen bouwen door het gebruik van beton

Aquaduct (de Romeinse versie van een waterleiding) met heel veel bogen

Colloseum, een arena in Rome. Gebruik van zuilen, symmetrie, bogen

Plattegrond Colloseum, Rome

Grieks- Romeinse cultuur

• Romeinen namen vaak slaven mee van de overwonnen volken.
• Niet alle slaven deden zwaar werk, sommigen werden huisslaaf.
• Griekse ontwikkelde slaven werden arts, leraar of schrijver. Zo verspreidde Griekse wetenschap en filosofie.

Van republiek tot keizerrijk

• In de Romeinse republiek was de macht verdeeld, de meeste macht lag de rijke families
• Het Romeinse imperium bleef groeien en na een machtstrijd wordt het omgevormd tot een keizerrijk onder de alleereerste keizer Augustus 

Keizer Augustus 

Romanisering

• In het westen nam het Germaanse volk veel over van de Romeinen zoals schrift, kledingstijl en Romeinse taal (het Latijn).
• Dit verschijnsel heet Romanisering.
• Romanisering werd versneld doordat Germanen soldaten werden in Romeinse leger. Beloning voor Germanen: Romeins Burgerrecht. 

Romeinse baden, Bath (GB)

Grenzen onder druk

• Romeinen lieten sommige veroverde volken zichzelf besturen. Motivatie om vijanden buiten te houden, anders raakten ze hun macht kwijt.
• Romeinen konden snel ter plaatse zijn dankzij hun wegennet.
• Langs de grenzen (limes) legden Romeinen een verdedigingssysteem aan met legerkampen en wachttorens.
• In vredestijd kon de grens worden overgestoken en kon er worden gehandeld aan beide zijden van de grens.

Romeinse limes In het huidige Nederland

Muur van Hadrianus in Groot Brittannië

De grens tussen het Romeinse Rijk en de rest van Engeland

Grenzen onder druk

• Vanaf 2e eeuw vielen steeds meer Germanen  Romeinse Rijk binnen.
• Germanen gaan in Rijk wonen óf ze kwamen plunderen
• Bestuur van Romeinse Rijk ook minder stabiel, steeds vaker grepen generaals de macht 
• Westen verzwakte, terwijl oosten hier geen last van had.
• Daarom werd rijk gesplitst in Oost en West
• In 476 n.Chr. stortte het West-Romeinse Rijk in 

Splitsing in West en Oost-Romeinse Rijk

Wat was de Limes?

1. Reeks forten om het rijk te beschermen
2. Een rang in het Romeinse leger
3. De natuurlijke grenzen van het rijk
4. Een soort van tweede kamer van de Romeinen

Welk volk wierp het Romeinse rijk omver?

1. De Germanen
2. De Perzen
3. De Hunnen
4. De Ottomanen

Zet de onderstaande zinnen over de Romeinen in de juiste chronologische volgorde,
van vroeger naar later.

1

2

3

4

5

Het Romeinse Rijk wordt een Republiek met een senaat als bestuur.

Het Romeinse Rijk werd gesplitst in een West- en een Oost-Romeinse Rijk

Romulus en Remus worden grootgebracht door de wolvin.

Julius Caesar wordt vermoord.

Augustus wordt de eerste keizer.