Les 14 Taallab

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Les 14 

Taallab

Schrijf de volgende woorden correct:

- café + uitbater
- zee + oppervlak
- ge + interesseerd
- roze + achtige

De voornaamwoorden

Drie soorten: 

- Aanwijzend voornaamwoord

- Onbepaald voornaamwoord 

- Betrekkelijk voornaamwoord

Aanwijzend voornaamwoord (p. 159)

• Aanwijzend voornaamwoord

--> Duidt aan waar iemand of iets ligt

- Deze

- Die

- Dit

- Dat

- Zo'n

- Zulke

 

Aanwijzend voornaamwoord (p. 159)

• Aanwijzend voornaamwoord

--> Kan zelfstandig en bijvoeglijk worden gebruikt 

- Zelfstandig: bv. Deze neem ik. 

- Bijvoeglijk: bv. Deze trui neem ik.

- Zelfstandig: bv. Die wil ik kopen. 

- Bijvoeglijk: bv. Die tas wil ik kopen.

 

Onbepaald voornaamwoord (p. 160)

• Onbepaald voornaamwoord

--> Verwijzen naar personen of dingen die je niet nauwkeurig wilt of kunt aanduiden of mensen in het algemeen

- niemand

- wat

- iets

- iemand 

- alles

- elke 

- ieder

 

Onbepaald voornaamwoord (p. 160)

• Onbepaald voornaamwoord

--> Zelfstandig of bijvoeglijk gebruikt worden 

- Zelfstandig: Bv. Iemand moet jou gezien hebben. 

- Bijvoeglijk: Bv. Elke deelnemer krijgt een prijs. 

- Zelfstandig: Bv. Is alles ingepakt? 

- Bijvoeglijk: Bv. Ieder huisje heeft zijn kruisje.

 

Betrekkelijk voornaamwoord (p. 160)

• Betrekkelijk voornaamwoord

--> Verwijzen naar iets of iemand uit het deel van de zin dat net voorafging

--> Iets of iemand = antecedent

- dat = na HET-woorden

Bv. Ik luisterde naar het verhaal dat hij me vertelde.

- die = na DE-woorden

Bv. Zie je de auto die daar staat?

 

De voornaamwoorden

Oefening 2 op p. 160-161

Lees de tekst en benoem de gekleurde voornaamwoorden op p.161. 

Taal is een bijzondere gave die zich ontvouwt in de vroegste levensfasen van een kind.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Nadien evolueert die taal tot steeds meer geluiden, woorden en zinnen.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Ze luisteren aandachtig naar alle stemmen en nemen intonatie op.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Dat zijn allerlei geluiden die de basis leggen voor brabbelen.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Deze onschuldige ‘bababa’s’ en ‘mamama’s’ zijn de eerste experimenten met klanken en vormen de bouwstenen van toekomstige woorden.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Die ontwikkeling is echter geen eenzame inspanning die baby’s leveren

1. Aanwijzend + onbepaald voornaamwoord
2. Aanwijzend + betrekkelijk voornaamwoord

Ouders, verzorgers en 9 iedereen in de omgeving spelen een cruciale rol.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Door te luisteren, te imiteren en te oefenen, ontdekken ze taal en leren ze elke dag bij

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Onbepaald voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

De voornaamwoorden

• Oefening 3 op p. 161
• Oefening 4 op p. 162
• Oefening 5 op p. 162
• Oefening 6 op p. 163
• Oefening 7 op p. 163
• Oefening 8 op p. 164

De schooltaalwoorden (p. 165)

Neem de woordenschatlijst op p. 165 erbij en beantwoord de volgende vragen.

De politici (beweren) dat ze alle problemen zullen oplossen

1. definiëren
2. combineren
3. consulteren
4. pretenderen

Misschien moet je toch even een dokter (raadplegen).

1. definiëren
2. combineren
3. consulteren
4. pretenderen

De regisseur moet dringend geschikte acteurs (uitkiezen).

1. selecteren
2. vellen
3. verkiezen
4. plegen

Kun je deze wiskundige term eens (omschrijven)?

1. selecteren
2. vellen
3. verkiezen
4. definiëren

Morgen zal de rechter haar oordeel (uitspreken) over de zaak.

1. selecteren
2. vellen
3. verkiezen
4. definiëren

De schooltaalwoorden (p. 165)

Oefening 1 op p. 165

• pretenderen
• consulteren
• selecteren
• definiëren
• vellen

verkiezen

focussen

actueel

effect

hanteren

de voorkeur geven aan

richten

hedendaags

gevolg

gebruiken

De schooltaalwoorden (p. 165)

Oefening 2 op p. 165

• verkiezen = voorkeur geven
• focussen = richten
• actueel = hedendaags
• effect = gevolg
• hanteren = gebruiken

Je kunt de verschillende elementen met elkaar ...

Controleer hier de ... van je bestelling.

Tijdens de ... kwamen er toffe ideeën naar boven.

Mijn nieuwe laptop was goedkoop, maar laat ... te wensen over.

De misdadiger ... twee overvallen in een week tijd

De schooltaalwoorden (p. 165)

Oefening 3 op p. 165

• combineren
• status
• brainstorm
• kwalitatief
• pleegde