Formuleren - les 2 - verwijzen, incongruentie, samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Formuleren

1. Herhaling dubbelop-fouten. 
2. Aan het eind van de les kun je de fouten met verwijswoorden en slordig verwijzen herkennen in een zin en verbeteren.
3. Aan het eind van de les kun je incongruentie in een zin herkennen en verbeteren.
4. Aan het eind van de les kun je een foutieve samentrekking herkennen in een zin en verbeteren.

In zo’n meer zou je niet in moeten zwemmen.

1. Contaminatie
2. Tautologie
3. Dubbele ontkenning
4. Onjuiste herhaling

Misschien is er dan wel een vervangend substituut voor benzine gevonden.

1. Contaminatie
2. Pleonasme
3. Tautologie
4. Dubbele ontkenning

Het werkstuk staat op mijn computer, ik zal het straks even uitprinten.

1. Contaminatie
2. Tautologie
3. Pleonasme
4. Onjuiste herhaling

Het is misschien een klein detail, maar ik wil dat je er rekening mee houdt.

1. Contaminatie
2. Pleonasme
3. Tautologie
4. Dubbele ontkenning

Misschien kun je eventueel invallen voor de helaas zieke collega.

1. Pleonasme
2. Onjuiste herhaling
3. Tautologie
4. Contaminatie

Verwijswoorden

Verwijswoorden wijzen vooruit of terug naar woorden, woordgroepen of zinnen. Het antecedent (datgene waarnaar verwezen wordt) bepaalt welk verwijswoord je moet gebruiken.

Verwijswoorden

Antecedent	Verwijswoord
de-woord	die/deze
het-woord	dit/dat

Antecedent	Verwijswoord
vrouwelijk	haar
mannelijk	hem

Verwijswoorden

Hen > na een voorzetsel én als lijdend voorwerp

Hun > GEEN voorzetsel én als meewerkend voorwerp

*Veel Amerikanen weten niet dat New York vroeger Nieuw Amsterdam heette, maar daar kun je hen niet de schuld van geven als ze er op school niets over geleerd hebben.

Verwijswoorden

•  Namen van landen, provincies, steden en clubs en ook verkleinwoorden zijn het-woorden, waarnaar je verwijst met het en zijn.
• Naar dieren en dingen verwijs je met waar+voorzetsel (waarover, waarvoor enz.), maar naar mensen met voorzetsel + wie (over wie, voor wie enz.)
• Het verwijswoord wat gebruik je om te verwijzen naar dat en datgene, naar een onbepaald voornaamwoord, naar een overtreffende trap of naar een hele zin; mooiste is een overtreffende trap

De bibliotheek organiseert vaak leuke activiteiten voor zijn leden.

1. Goed
2. Fout

Een hond is voor veel mensen een kameraad met wie ze een hechte band opbouwen.

1. Goed
2. Fout

Het boek Max Havelaar, wat meer dan 150 jaar geleden voor het eerst gedrukt werd, is nog steeds actueel.

1. Goed
2. Fout

Incongruentie

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm en bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm. Dat heet congruentie.

Als het getal (= enkelvoud of meervoud) van onderwerp en persoonsvorm ongelijk is, heet dat incongruentie.

Incongruentie

Regel	Verbetering	Voorbeeld
ow is mv, maar wordt als ev aangezien.	pv = mv	*De media schrijft veel onzin over deze bekende Nederlander.
ow lijkt mv, maar kern is ev	pv = ev	* Uit de enquête bleek dat de meerderheid van de leerlingen tegen frisdrankautomaten waren
ow en pv ver uit elkaar, daartussen andere getallen	pv aanpassen aan ow	* Het schijnt dat het stadsbestuur de komende jaren binnen de grachten geen nieuwe parkeerplaatsen voor auto’s meer willen aanleggen
mwv wordt ten onrechte aangezien als ow	pv aanpassen aan ow (check wat het ow is)	*Bij het eindpunt van de lijn worden alle passagiers verzocht uit te stappen

Een aantal problemen zijn gewoon moeilijk op te lossen.

1. Goed
2. Fout

Onder de eerste boeren die naar Canada vertrokken, was ook mijn neef Jos.

1. Goed
2. Fout

Het gros van de Nederlanders zijn volgens de krant blij met het koningshuis.

1. Goed
2. Fout

Foutieve samentrekking

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die woorden meestal de tweede keer weglaten. Dat heet samentrekking:

De toeristen zonder paspoort wilden naar Duitsland fietsen, maar (-) mochten de grens niet over.

Regel	Voorbeeld
Functie	Hij heeft een beste baan, maar er ook hard voor gestu­deer­d
Getal	Ik ben blij en gelukkig.
Betekenis	Zij blies de ballon op en de kaars uit.

! Voldoet de zin aan één van deze regels niet, dan is er sprake van foutieve samentrekking

Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.

1. Goed
2. Fout

Welke fout wordt er gemaakt in: 'Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.'

1. Betekenis
2. Functie
3. Getal

De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden.

1. Goed
2. Fout

Welke fout wordt er gemaakt in: 'De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden.'

1. Betekenis
2. Functie
3. Getal

De stand-upcomedian verbaasde zich erover dat hij het cabaretfestival had gewonnen en de toeschouwers nog veel meer.

1. Goed
2. Fout

Welke fout wordt er gemaakt in: 'De stand-upcomedian verbaasde zich erover dat hij het cabaretfestival had gewonnen en de toeschouwers nog veel meer.'

1. Betekenis
2. Functie
3. Getal

Herhaling dubbelop-fouten.
Aan het eind van de les kun je de fouten met verwijswoorden en slordig verwijzen herkennen in een zin en verbeteren.
Aan het eind van de les kun je incongruentie in een zin herkennen en verbeteren.
Aan het eind van de les kun je een foutieve samentrekking herkennen in een zin en verbeteren.

😒🙁😐🙂😃