Grensvervagingen - 13.2 Homo Deus: de mens als data, de mens als god

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

13.2 Homo Deus

De mens als data, de mens als god

Is data fysiek of niet?

Harari

- van liberaal humanisme naar technohumanisme
- dataïsme (informatie en algortime)
- toekomstvoorspelling

Yuval Noah Harari

1976

Alles in de werkelijkheid is informatie (data)

De mens streeft naar onsterfelijkheid, geluk en goddelijkheid en is al een eind op weg.

In traditie met liberale humanisme; de mens is een redelijk wezen met een vrije wil dat zelf keuzes maakt, en maximale vrijheid nodig heeft om zichzelf te verwezenlijken.

 

Liberaal: de mens heeft maximale vrijheid nodig.

Humanisme: de mens is een redelijk wezen met een zelfbewustzijn, een eigen wil en de vrijheid om zelf keuzes te maken.

Vóór het humanisme zocht de mens betekenis en zin in religie. In het humanisme geven wij mensen zelf betekenis en zin aan onze ervaringen.

Na de overwinning van de mens op honger, ziekte en geweld, zal de mens streven naar onsterfelijkheid, geluk en goddelijkheid.

- Harari

Harari

Na liberale humanisme nu de upgrade: technohumanisme (Harari)

redelijk wezen met vrije wil én zoekt naar mogelijkheden om deze wil te hervormen en beheersen.

Authentiek zelf maakt plaats voor dataïsme

Dataïsme

Het geloof dat het universum bestaat uit informatie,

 dat alles uit te drukken is in data,

en dat alles te begrijpen is als een algoritme, 

als een reeks instructies om stapsgewijs een bepaald doel te bereiken.

blz. 258

Algoritmes

Reële invloed op ons leven

Wordt gebruikt om gedrag te sturen

Niet-materiële fenomenen hebben ook handelingsvermogen; 

data, informatie en algoritmes

Dataïsme

Niets heeft een intrinsieke waarde

Alles zijn informatieverwerkende systemen (mensen, levende wezens, steden, etc)

Computers kunnen deze systemen simuleren

Harari

Toekomst:

Alle menselijke beslissingsprocessen worden vervangen door computerprogramma's (vrij van ideologieën).

We proberen onszelf niet meer te onderzoeken door zelfreflectie, maar door ons DNA (data!) en ons gedrag op internet (data!).

Artificial Intelligence

Er ontstaat een moment dat we de werking niet meer kunnen volgen.

Mens minder goed in bepalen van relevante informatie en dus minder betrouwbaar in keuzes maken.

Wat doet dit met ons wezen? Wat de mens tot mens maakt?

Eindterm 18

18. De kandidaten kunnen de opvattingen van Haraway, Morton, Despret, Latour, Hayles, Barad, Harari

en Rasch over de grensvervagingen omtrent de mens uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren.

Daarbij kunnen zij de volgende standpunten betrekken:

• dat door de grensvervagingen de vraag naar het wezen van de mens opnieuw en anders
benaderd moet worden (Haraway);
• dat er bij de grensvervagingen kanttekeningen kunnen worden geplaatst vanuit ethisch,
kentheoretisch en wetenschapsfilosofisch perspectief;
• dat de grens tussen mens en dier is vervaagd (Morton, Despret);
• dat de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd (Latour, Hayles);
• dat de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd (Barad, Harari, Rasch).

Eindterm 21

21. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Barad, Harari en Rasch de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd. Daarbij kunnen zij betrekken:

• de begrippen ‘intra-actie, ‘algoritme’, ‘techno-humanisme’, ‘dataïsme’ en ‘het else’;
• een uitleg van Haraways opvatting over de grensvervaging tussen fysiek en niet-fysiek;
• een uitleg van Barads argument dat de mens een verstrengeling van materiaal en betekenis is/wordt;
• een uitleg van Harari’s argument dat de mens data wordt;
• een uitleg met tekstfragment 16 van Rasch’ kanttekening dat het dataïsme mensen reduceert tot karikaturale profielen.

Dataïsme

Het geloof dat alles wat de mens is te vangen is in data en te begrijpen als algoritme.

Uit data kan informatie gestructureerd worden die met algoritmes verwerkt kan worden. Deze algoritmes kunnen worden ingezet om ons gedrag te beschrijven, verklaren, te voorspellen en te sturen.

Niets heeft een intrinsieke waarde.

Algoritme

Een verzameling instructies die op het meest basale niveau bestaan uit binaire variabelen.

Ons waarneembaar gedrag wordt vertaald naar abstracte waarden, die omgekeerd een zeer reële invloed kunnen hebben op ons leven.

Liberalisme

De mens heeft maximale vrijheid nodig.

----

Humanisme

De mens is een redelijk wezen met een zelfbewustzijn, een eigen wil en de vrijheid om zelf keuzes te maken.

Vóór het humanisme zocht de mens betekenis en zin in religie. In het humanisme geven wij mensen zelf betekenis en zin aan onze ervaringen.

Liberaal humanisme

De mens is een redelijk wezen met een vrije wil dat zelf keuzes maakt, en maximale vrijheid nodig heeft om zichzelf te verwezenlijken

----

Technohumanisme

Een redelijk wezen met vrije wil én dat zoekt naar mogelijkheden om deze wil te hervormen en beheersen.

Authentiek zelf

Uniek, origineel en gelijk aan hoe iemand écht is.