Les 5: Populaties en successie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Populaties en successie

§7.2 Populaties en §7.3 Samenleven

Vorige les

Exotenopdracht

Deze les

Ontwikkeling van populaties

kan ik voorspellen wat er gaat gebeuren?

Successie

Ontwikkeling door concurrentie

Populaties

Populatie is een groep organismen van dezelfde soort die zich onderling kunnen voortplanten.

Populatie olifanten vs. 

2 populaties leeuwen.

Populatiegrootte en populatiedichtheid bepalen.

Populatiegrootte

Grootte van een populatie varieert. 

Afname door:

- sterfte en emigratie

Toename door:

- geboorte en immigratie.

Hoe hebben (a)biotische factoren invloed hierop? 

Factoren kunnen dichtheidsafhankelijk (bijv. concurrentie) zijn of onafhankelijk (bijv. ramp).

Populatiegroei in beeld

1. Maak een grafiek, zet op de assen: "populatiegrootte" en "tijd" (eenheid vullen we even niet in)

2. Stel een kleine populatie planteneters immigreren naar een nieuw gebied. Welke factoren bepalen vooral de groei?

3. ...

Populatiegroei in beeld

1. Maak een grafiek, zet op de assen: "populatiegrootte" en "tijd" (eenheid vullen we even niet in)

2. Stel een kleine populatie planteneters immigreren naar een nieuw gebied. Welke factoren bepalen vooral de groei?

3. Stel er is voedsel in overvloed en geen 

predatoren. Geef met een lijn aan hoe je 

verwacht dat de populatiegroei zal gaan.

Populatiegroei in beeld

1. Maak een grafiek, zet op de assen: "populatiegrootte" en "tijd" (eenheid vullen we even niet in)

2. Stel een kleine populatie planteneters immigreren naar een nieuw gebied. Welke factoren bepalen vooral de groei?

3. Stel er is voedsel in overvloed en geen 

predatoren. Geef met een lijn aan hoe je 

verwacht dat de populatiegroei zal gaan.

4. Stel er komt een predator bij. Hoe zal

de 'groei' van beide populaties eruit zien?

Maak een foto van je grafiek met de verwachtte populatiegroei.

Ongeremde groei

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Waarom is dit niet realistisch?

Ongeremde groei

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Coronavirus volgt deze curve ook.

'Flatten the curve'

Ongeremde groei

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Waarom is dit niet realistisch?

Wat gebeurt er na een J-curve?

• Stel ruimte wordt beperkende factor
• Stel voedsel wordt beperkende factor

Schets dit in je grafiek.

Maak een foto van je verbeterde grafiek met de verwachtte populatiegroei.

Ongeremde groei

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Een J-curve is niet houdbaar.

Er gaat een 'drempel' overschreden worden.  

Uitkomst: 1, 2 of 3.

1. Evenwicht bij oorspronkelijke draagkracht
2. Evenwicht bij verlaagde draagkracht
3. Uitsterven

Let wel: 'evenwicht' is biologisch evenwicht.

Veranderingen in ecosystemen

Ecosystemen ontwikkelen.

Abiotische factoren: 

temperatuur / bodem / neerslag / licht

beperkende factoren

Biotische factoren:

• populatiegrootte
• exoten

Pioniersecosysteem

Op zandvlakte wisselen abiotische factoren sterk. Weinig soorten kunnen dit tolereren. 

Pioniersvegetatie heeft grote tolerantie. 

Vervolgens dempen zij de veranderende abiotische factoren. 

Pioniersecosysteem

 Gevolg: gebied valt binnen tolerantiegrenzen van steeds meer soorten. Verschillend aantal soorten neemt toe.

Vervolgens:

• planteneters hebben meer te eten, vestigen zich.
  
• predatoren komen af op de prooien die zich vestigen.

Successie

Dit proces (successie) gaat door totdat een stabiel (blijvend) ecosysteem ontstaat: climaxecosysteem.

biologiepagina.nl