TH 1.5 - deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.5

Transport door membranen

Thema 1: inleiding in de biologie

Leerdoelen en planning

Terugblik BS 1.4: organellen

Uitleg

- Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is

- Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen

- Je kunt beschrijven hoe transport via celmembranen plaatsvind

Verwerking opdrachten

Vorige lessen: Organellen

Celkern - DNA - 'code' voor het maken van de eiwitten

Ribosomen - lezen DNA en maken eiwitten

Ruw endoplasmatisch reticulum - locatie ribosomen

Golgi apparaat - maakt de functionele eiwitten

Lysosomen - afvalstoffen opruimen

Mitochondriën: energie maken

Chloroplasten: fotosynthese

Mitochondriën en Chloroplasten

In mitochondriën wordt glucose verbrand, 

er ontstaat ATP. Dat geeft energie aan de cel.

- Glucose + Zuurstof -> Energie (ATP) + H2O + CO2

In chloroplasten vindt fotosynthese plaats. 

-  Energie (Zon) + H2O + CO2 ->Glucose + Zuurstof 

Beweging van de cel

Cytoskelet van eiwitvezels, geeft vorm aan de cel

Maakt transport in de cel mogelijk

Motoreiwitten vervoeren blaasjes 

of organellen

Celmembraan

Celmembraan

Sommige stoffen kunnen er makkelijk doorheen:

- Apolair : Vet oplosbare stoffen - hydrofoob

Sommige niet:

- Polair: Water oplosbare stoffen - hydrofiel

Concentratie binnen en buiten de cel speelt een rol voor transport

Concentratie berekenen

Concentratie wordt aangegeven in gram per liter (g/L)

of percentage (%)

Concentratie (%) = Hoeveelheid opgeloste stof / totale volume oplossing

Lage concentraties kan je aangeven in ppm

1 ppm = 0,0001%

Concentratie

Bijvoorbeeld: suiker in water --> gram suiker per L

Voorbeeld cola:

25 gram suiker (6 klontjes) per 250 mL. 

- Wat is de concentratie van suiker?

25 / 250 * 100% = 10%

- Hoe maak je die oplossing?

25 g in 250 ml -> 25 g + 225 ml water

Niet + 250 ml (totaal is 250 ml)

Verdunningen maken (PO)

Hoe maak je een 8% zout-oplossing van 100 mL?

En een verdunningsreeks van 8% tot 0,5%?

Diffusie

Opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

Verdeling van moleculen uiteindelijke gelijk, concentratie overal hetzelfde

- Kan in water en in de lucht

Osmose

Oplossing met scheiding door een permeabel membraan.

Opgeloste stof verspreid door diffusie

Osmose

Scheiding door selectief/semi permeabel membraan:

- Kleine moleculen kunnen er doorheen, grote niet

Water gaat van LAGE concentratie naar HOGE concentratie door diffusie

Resultaat: Gelijke concentratie opgeloste stof aan beide kanten

Osmotische waarde en druk

Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.

Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.

Water stroomt van een lage -> hoge osmotische waarde.

Aan de slag!

Wat?  Opdracht 77 t/m 82

Hoe?  

- In het boek

- In tweetallen

Vragen?  Steek je hand op

Klaar? Leren 1.1 t/m 1.4

Opdracht 78 & 79

Doen we samen!