Dialogisch lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

web.microsoftstream.com

Wat valt je op aan dit gesprek?

Dialogisch Lezen

Situatie nu

Dialogisch leren

Dialogisch lezen

Complexiteit

Samenwerkend leren

Voorbeelden

De Hamvraag

Literair canon

Cultuuroverdracht

Cultuurgericht onderwijs

Leesplezier

Leerlinggericht literatuuromderwijs

Leesdossier - Response theorieën

1. Het tekstervaringsonderwijs miskent de leraar als autoriteit en de rol van de leerling wordt overschat.

2. De leerling heeft te weinig lees- en levenservaring om iets zinnigs te kunnen zeggen.

3. Leerlingen leveren geen eigen werk.

4. Nakijken = werkbelasting docenten.

Dialogisch leren

Het principe van ‘dialogisch leren’ gaat terug op ideeën van de Russische filosoof Bachtin (zie hiervoor Applebee e.a., 2003) 

Onderscheid tussen ‘monologische’ en ‘dialogische’ interactie.

Dialogisch leren

Exploratie en uitwisseling van ideeën vindt plaats tussen docent en leerlingen en tussen leerlingen onderling.

Dialogisch leren

Exploratie en uitwisseling van ideeën vindt plaats tussen docent en leerlingen en tussen leerlingen onderling.

De vragen zijn overwegend authentiek (het zijn geen testvragen) 

Dialogisch leren

Exploratie en uitwisseling van ideeën vindt plaats tussen docent en leerlingen en tussen leerlingen onderling. 

De vragen zijn overwegend authentiek (het zijn geen testvragen) 

Er is veel ruimte voor open discussie.

Waarom dialogisch leren?

1) Verbetert kritische denkvaardigheden.

Waarom dialogisch leren?

1) Verbetert kritische denkvaardigheden.

2) Leerinhoud wordt betekenisvol - sluit aan bij de beleefde realiteit en de mogelijkheid om deze realiteit te beïnvloeden. 

Waarom dialogisch leren?

1) Verbetert kritische denkvaardigheden.

2) Leerinhoud wordt betekenisvol - sluit aan bij de beleefde realiteit en de mogelijkheid om deze realiteit te beïnvloeden. 

3) Praktische ervaring en ontwikkelen vaardigheden: het kunnen verbinden van een vraag met eigen normen en waarden en met principes die algemeen gelden. (Haworth, 1999)

In Dialogisch leren

1) Vragen worden zorgvuldig afgebakend om reflectie en inhoudelijk goede antwoorden aan te moedigen.

In Dialogisch leren

1) Vragen worden zorgvuldig afgebakend om reflectie en inhoudelijk goede antwoorden aan te moedigen.

2) Antwoorden zijn geen eindpunt maar een stimulans voor nieuwe vragen in een lange keten-dialoog.

In Dialogisch leren

1) Vragen worden zorgvuldig afgebakend om reflectie en inhoudelijk goede antwoorden aan te moedigen.

2) Antwoorden zijn geen eindpunt maar een stimulans voor nieuwe vragen in een lange keten-dialoog.

3) De docent voegt alle bijdragen samen tot een coherent geheel en ondersteunt leerlingen bij het bedenken van nieuwe vragen. Wegerif. R (2010).

Literatuur leren lezen in dialoog: 

lezersvragen als hulpmiddel bij het leren interpreteren van korte verhalen Janssen, T.M. (2009)

Dialogisch lezen

Didactische aanpak, gebaseerd op het principe van‘ dialogisch leren

1) de dialoog met de tekst, waarbij de leerling zichzelf vragen stelt tijdens het lezen, en 

2) de dialoog met anderen, waarbij leerlingen vragen en hypotheses uitwisselen en ze met elkaar bespreken.

Complexiteit 1 - Rol docent

Het voeren van open discussies over literatuur vergt veel van docenten: kennis van het verhaal , inzicht in het literaire leesproces , in de lezende (kijkende) leerling en in

communicatie- en interactieprocessen. (Janssen, T. (2009))

Complexiteit 1- Rol docent

De docent moet zijn kennis inzetten om leerlingen te helpen waarnemen, vragen te verhelderen, te reflecteren en te communiceren met anderen (Van de Ven, 2006). 

Complexiteit 2

Meetbaarheid

a) wil je het meten?

b) wat wil je meten?

Wat wil je meten?

Samenwerkend leren - beloning en taak

Belangrijk bij samenwerkend leren zijn de beloningsstructuur en de taakstructuur. In de beloningsstructuur moet tot uitdrukking komen dat samenwerking loont. Dit betekent dat er een groepsdoel moet zijn, maar óók dat individuele resultaten meetellen (Oostdam, 2007)

Samenwerkend leren

Vijf sleutelbegrippen Ebbens

Positieve wederzijdse afhankelijkheid

Individuele bespreekbaarheid

Voorbeelden

https://pratenoverromanfragmenten.nl/

https://www.lezen.nl/sites/default/files/lessen-tanja.pdf

https://didactieknederlands.nl/handboek/2021/04/leesclubs-in-literatuuronderwijs/

Plezier in lezen te versterken.

Het gesprek heeft een natuurlijk karakter.

 a) gesprek over boeken op gang brengen.

b) vergelijking met andere verhalen en de beleving

c) kenmerken van het verhaal

Aidan Chambers

SALEVO