les 5:groepsgedrag en groepsdruk

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Ik en de ander

Les 5

meelopen of tegenwerken?

Lesdoel

De leerling weet dat in onze maatschappij veel nadruk wordt gelegd op individualisme

De leerling beseft dat anderen veel invloed hebben op zijn/haar leven

Waardenconflict

lees start: Waardenconflict

egoïsme

zelfstandigheid

altruïsme

afhankelijkheid

egoïsme / altruïsme

Egoïst = iemand die steeds enkel het eigen belang voor ogen heeft

Altruïst = iemand die steeds vooral rekening houdt met het welzijn van anderen

Vraag bij mensbeelden = is de mens egoïstisch of altruïstisch

Levinas

De ander doet continu een beroep op mij.

Vooral als je de ander ziet, het zien van de ander zorgt voor een verantwoordelijkheidsgevoel naar de ander.

De ander heeft jou nodig. En je kunt niet zeggen dat de ander jouw zaak niet is. De gevoel om de ander te helpen is altruïsme maar je kunt nog wel (vrij) kiezen om dit niet te doen. 

En nu duidelijker verwoord: 

Stel je voor dat je iemand ziet die hulp nodig heeft. Wanneer je die persoon ziet, voel je meteen dat je iets moet doen om te helpen, toch? Dat komt omdat we ons verantwoordelijk voelen voor andere mensen, vooral als we zien dat ze hulp nodig hebben. Het idee dat je moet helpen is iets heel moois en wordt altruïsme genoemd, wat betekent dat je om anderen geeft. Maar zelfs als je dit gevoel hebt, kun je nog steeds kiezen of je echt gaat helpen of niet.

kuddedier?

Ik vind mezelf een meeloper

waar

niet waar

soms

In- en outgroepen

Gedraag jij jezelf in alle groepen hetzelfde?

Ja

Nee

twijfel

Hoe heet het mechanisme dat mensen elkaar volgen?

Groepsdruk is:

positief

negatief

beide

Hoe belangrijk zijn vrienden/vriendinnen voor jou?

1. Heel erg belangrijk
2. Niet zo belangrijk
3. Belangrijk
4. Helemaal niet belangrijk

Hoeveel invloed hebben vrienden/vriendinnen op jou?

1. Heel erg veel
2. Niet zo heel erg veel
3. Veel
4. Nauwelijks tot geen

bron 2 Asch-experiment

We passen ons snel aan aan anderen.

We passen ons sneller aan wanneer we publiekelijk anders zouden zijn.

Groepsdruk.

Met een medestander doen we het minder snel.

Zonder directe controle passen we ons ook minder snel aan.

Milgram-experiment

Hoe ver ga je?

Achtergrond: WO II: Waarom kunnen

mensen elkaar zo onmenselijk

behandelen (o.a. holocaust)?

Milgram-experiment

- 65 procent van de deelnemers gaf de maximumschok van 450 vol (ook bij een latere herhaling van het experiment)

- geen verschil tussen man en vrouw

- context wel medebepalend

We zijn vatbaar voor gezag - ook wanneer het vriendelijk wordt uitgeoefend.

Stand van zaken

In onze tijd: nadruk op individualisme, eigen keuzes, nastreven van eigen geluk

- Piramide van Maslow

Tegelijk in onze tijd: Invloed van anderen op jouw gedrag, keuzes (is alles wel jouw eigen keuze?)

- Asch-experiment (groepsdruk)

- Milgram-experiment (druk van autoriteit) 

Zou jij een nazi kunnen zijn?

1. Ja, absoluut.
2. Nee, ik vermoed van niet.
3. Ja, helaas wel.
4. Nee, nooit!

De Derde Golf

- sociaal-psychologische experiment De Derde Golf. 

- 1967 uitgevoerd door een middelbare-schooldocent in de VS

- duur: 5 dagen

- laten ervaren waarom mensen meededen met nazisme

- draaide om de kracht van een gedisciplineerde groep

- Combinatie van gezag en groepsdruk.

Een gestaakt experiment

- Stanford-prison-experiment

- 1971

- 2 groepen: gevangenengroep en bewakersgroep

- duurde maar 6 van de geplande 14 dagen

- toont de dramatische gevolgen van normale, gezonde studenten in een namaakgevangenis 

- klassiek voorbeeld van de kracht van de sociale situatie

www.google.nl

Samenvatting

- Maatschappij: individualistisch, je mag kiezen wat je wil, uit het leven halen wat er in zit

- Piramide van Maslow: waar groei jij op?

- Welke invloed hebben anderen op jouw leven?

- sociaal-psychologische experimenten: Asch (aanpassen), Milgram (gezag), Derde Golf (groep), Stanford Prison (situatie)

Aan de slag 

blz 12 en 13