Slapen en slaapstoornissen ZS

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

SLAPEN

WEETJES

* 1 op de 12 personen heeft maandelijks één of meerdere nare dromen

* gemiddeld slaap je 32 jaar van je leven, dat is 1/3

* je droomt gemiddeld 2 uur per nacht

* je droomt alleen over gezichten die je al eens hebt gezien

* 1 op de 3 mensen heeft wel eens geslaapwandeld

Functies van slapen

1. Ontspanning van het lichaam.
2. Ontspanning van de geest. 
3. Dromen/ verwerken van ervaringen en gebeurtenissen 

Hoe word je slaap geregeld

Slaapstadium

Stadium 0: Ontspanning

Stadium 1: Vertraging van de lichaamsfuncties (sluimerfase)

Stadium 2: Totale ontspanning (lichte slaap)

Stadium 3: Moeilijk te wekken (diepe slaap)

Stadium 4: Lichamelijk herstel (diepe slaap)

Stadium 5: Remslaap (droomfase)

SLAAP RITME

Iedereen heeft zijn eigen slaap ritme

Avond- ochtendmens

Wordt bepaald door biologische klok

Biologische klok

* klok die aangeeft wanneer we willen slapen, wakker worden of eten

* wordt aangestuurd door hersenen

* Melatonine wordt aangemaakt in hersenen. Dit hormoon wordt tussen 20-3 uur aangemaakt en zorgt dat je slaperig wordt. 

Een verstoord slaap-waakritme

• Dag en nacht ritme omdraaien 
  
• Vreemde omgeving
• Overmatig slapen--> depressie 
• Slaapwandelen>meer mannen dan vrouwen
• Nachtmerries>niet goed verwerkte situaties 
• Bedplassen> angst om bed nat te maken en dan maar wakker blijven   

Andere veel voorkomende oorzaken

Pijn

Honger en dorst

Gedwongen houding

Psychische klachten

Slaapapneu

Wat is slaapapneu?

* Slaapapneu: afwijkingen in de ademhaling tijdens de slaap. 

* Definitie apneu: ademstilstand (van langer dan 10 seconden)

* OSA of OSAS (obstructief slaap apneu) ; luchtweg geblokkeerd door tong, zachte gehemelte, strottenklepje of amandelen

* CSA (centraal slaap apneu); ademhalingsspieren krijgen van hersenen geen signaaltje om te bewegen

Slaapapneu

Wat te doen?

* Antisnurk beugel, zodat luchtweg niet geblokkeerd wordt

* Positie therapie; apparaatje detecteert de houding en geeft een trilling

* CPAP; blaast lucht in de keelholte

* Operatie aan kaak, huig, verhemelte

Slapeloosheid

Wat is slapeloosheid?

Er is sprake van slapeloosheid wanneer er vaker dan 2 keer per week slecht wordt geslapen en daardoor overdag minder goed wordt gefunctioneerd 

• Slecht inslapen
• Lang wakker liggen
• Te vaak wakker worden
• Te vroeg wakker worden 

Symptomen slapeloosheid

• Moe
• Energieloos
• Slaperig
• Prikkelbaar
• Slechte concentratie

Oorzaak slapeloosheid

• Piekeren, spanningen en/of zorgen
• Lichamelijke klachten (pijn, jeuk, vaak plassen et cetera)
• Psychische klachten (angst, depressie)
• Bepaalde gewoontes (jetlag, ploegendienst, overdag dutten, cafeïne, nicotine en alcohol)
• Door een andere slaapstoornis (slaapapneu, narcolepsie, restless legs)

Behandeling slapeloosheid

• Introduceer een slaapdagboek
• Cursus beter slapen
• Oorzaak aanpakken 
• Slaapmedicatie

Parasomnie

Wat is parasomnie?

• Wordt ook wel parasomnia genoemd
• Verzamelnaam voor ongewoon gedrag of ongewone bewegingen tijdens de slaap
• Het lijkt alsof iemand wakker is, maar in werkelijkheid slaapt hij en weet niet wat hij doet (slaapwandelen, tandenknarsen, hoofdbonken)

Symptomen parasomnie

• Heel verschillend
• Veel gelijkenissen met de symptomen van chronische vermoeidheid
• Eerder geprikkeld
• Humeurig
• Gestrest 
• Weinig energie en moeilijk wakker blijven

Oorzaak parasomnie

• Ontstaan vaak in de kinderleeftijd, maar volwassenen kunnen ook parasomnieën ontwikkelen
• Onregelmatigheden in slaap komen vaak voort uit erfelijke factoren
• Stress
• Slaapgebrek
• Alcohol
• Koorts
• Psychologische problemen 
• Verstoring van de biologische klok (jetlag, nachtdiensten)

Behandeling parasomnie

• Varieert van adviezen over de manier van leven tot medicatie
• Geruststelling is de belangrijkste behandeling
• Psycholoog in consult 

Restless legs

Behandeling restless legs

• Medicatie
• Aanbevolen voeding (rijk aan ijzer, foliumzuur en magnesium)
• Adviezen t.o.v. verstoring aanmaak dopamine

In gesprek met de zorgvrager

Wat zijn de wensen en gewoonten van de zorgvrager, als je kijkt naar slaaptijden, beddengoed, slaaprituelen?

Is de zorgvrager gewoonlijk na het ontwaken goed uitgerust en klaar voor de dag?

Heeft hij problemen met inslapen?

Maakt hij gebruik van hulpmiddelen?

Heeft hij last van dromen?

Heeft hij last van angst in donkere ruimtes?

Is hij (te) vroeg wakker?

Hanteert de zorgvrager regelmatige perioden voor rust en ontspanning?

Gebruikt de zorgvrager slaapmedicatie?

Hulpmiddelen slapen

 

welk hulpmiddel ken jij?

Schrijf er minimaal 3 op