1 - 4 Verandering in de politieke cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Veranderingen in de

politieke cultuur

Een ander gevolg van de verlichting was de verandering in politieke cultuur. Nieuwe ideeën vonden brede verspreiding en werden privé en in het publieke domein uitvoerig besproken. Voor het eerst moesten vorsten rekening houden met de publieke opinie in alle lagen van de bevolking.

Verandering pol cultuur

 Publicatie van verlichtingsideeën werd angstvallig in de gaten gehouden en soms verboden. Centralisatie door vorsten, gelegitimeerd door het droit divin, zorgde voor spanningen. In sommige landen omarmden vorsten elementen van het verlichtingsdenken, zonder dat zij het absolutisme loslieten.

Verspreiding

Holland: Universiteit Leiden, boekhandels Den Haag Amsterdam, 

Privésfeer: salons (Frankrijk) en koffiehuizen (Engeland)

Het publieke domein: toneel, boeken, tijdschriften, bibliotheken, tekeningen en pamfletten.

Gevolgen

Absolutisme

Gelegitimeerd door het droit divin => de koning heeft zijn macht van God ontvangen en is alleen aan Hem verantwoording schuldig.

Verlichtingsdenken werd beschouwd als kritiek. Maar vorsten moesten rekening houden met publieke opinie

Absolutisme

Gevolg: Vorsten en de kerk oefenden censuur uit op redevoeringen en publicaties.

Tolerantie in Engeland en de Republiek/ Stadsstaten Zwitserland/Venetië

Montesquieu - Perzische brieven

Twee inwoners van Perzië  maken een rondreis maken door Europa. Ze beschrijven in brieven wat ze zien. Daarbij geven ze kritiek op de absolute monarchie en op de rol van Kerk en geloof in de samenleving.

Over de Europeanen schrijft Rica, een van beide Perzen: ‘Wat zijn de mensen toch ongelukkig! Ze zweven voortdurend tussen valse hoop en belachelijke angst, en in plaats van steun te zoeken bij de rede, creëren ze monsters waar ze bang van worden, of schimmen die hen verleiden.’

Verlicht absolutisme

Regeringsvorm waarbij de vorst probeert om met verlichte ideeën zijn bestuur te verbeteren, maar wel alle macht blijft houden. 

Frederik de Grote

1712-1786

Voorbeeld van een Verlicht Despoot.

Hij geloofde dat hij verantwoording schuldig was aan het volk en rekening moest houden met hun behoeftes. Maar het volk mocht hem niet afzetten. 

Frederik De Grote/ Catharina de Grote

Maatregelen ; discriminatie Christelijke minderheden/Joden stoppen, invoering aardappel, scholing middenklasse, beperkte persvrijheid/ afschaffing pijnbank/horigheid.

Chatarina de Grote stopte met hervormingen na onthoofding Marie Antoinette