BK HV 5.3 lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

5.3 lezen

Je leert:

- de tekstdoelen overtuigen en activeren herkennen

- tekstsoorten en tekstvormen herkennen

- een betogende tekst herkennen

- het redengevend en concluderend tekstverband herkennen

Welke 2 tekstdoelen heb je vorig hoofdstuk geleerd?

Tekstdoelen

Tekstdoelen

Een tekst heeft vaak meerdere doelen. Als er wordt gevraagd wat het tekstdoel is, noteer dan het belangrijkste doel! 

Bijvoorbeeld:

In een advertentie staat meestal informatie over het product. Maar de schrijver van de advertentie wil vooral dat je het product koopt. Tekstdoel: activeren

Welk tekstdoel hoort bij
dit tekstje?

Tekstdoelen

In Amerika dragen de kinderen op school een schooluniform. Eigenlijk zou het heel goed zijn wanneer dit op ROER college Schöndeln ook wordt verplicht. Dan hoeven de leerlingen zich ‘s morgens niet meer druk te maken over wat ze aan moeten doen. Daarnaast zal ook niemand elkaar meer kunnen uitlachen wanneer ze er een beetje gek bijlopen.

Welk tekstdoel hoorde bij het vorige tekstje?

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Welke 4 tekstdoelen ken je?

Tekstsoorten en tekstvormen

Een tekstsoort is een verzamelnaam voor alle teksten met hetzelfde tekstdoel. Omdat er vier tekstdoelen zijn, zijn er dus ook vier tekstsoorten. 

Elke tekstsoort heeft verschillende vormen. Een nieuwsbericht en een handleiding zijn bijvoorbeeld allebei informatieve teksten. Daarom onderscheiden we binnen elke tekstsoort diverse tekstvormen. 

Tekstdoel - tekstsoort - tekstvorm

tekstdoel	tekstsoort	tekstvorm
informeren	informatieve tekst	nieuwsbericht verslag
amuseren	amuserende tekst	liedtekst stripverhaal
overtuigen	betogende tekst	filmbespreking ingezonden brief
activeren	activerende tekst	reclamefolder advertentie

Betogende tekst

In een betogende tekst / betoog geeft de schrijver zijn mening over een onderwerp. 

Argumenten

Argumenten: informatie waarmee de schrijver wil bewijzen dat zijn mening juist is.

   

Bijvoorbeeld:

Ik vind dat de school pas om 10 uur moet beginnen.

Want

Uit onderzoek blijkt dat de hersenen van jongeren meer slaap nodig hebben dan van volwassenen.

Want

Dan kun je ‘s morgens voor school nog even wat leerwerk doorkijken.

Waar bestaat een driedeling uit?

Welke tekstverbanden ken je nog?

tekstverbanden

tekstverband	signaalwoorden
opsommend	daarnaast, bovendien, etc.
tijdsvolgorde	daarna, tot slot, etc.
tegenstellend	toch, echter, etc.
uitleggend	bijvoorbeeld, zoals, etc.
redengevend	want, omdat, etc.
concluderend	dus, dan ook, etc.

redengevend verband

tekstverband	signaalwoorden	voorbeeld
redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk	Anja wil wel collecteren voor de Dierenbescherming, want zij wil dieren in nood helpen.

Redengevende tekstverbanden komen vaak voor in betogende teksten. 

concluderend verband

tekstverband	signaalwoorden	voorbeeld
concluderend	dus, dan ook, hieruit volgt, de slotsom is, concluderend	Anja heeft acrylnagels opgeplakt. Ze is dus helemaal klaar voor het slotfeest.

Concluderende tekstverbanden komen vaak voor in betogende teksten. 

Anja wil wel collecteren voor de Dierenbescherming, want zij wil dieren in nood helpen. Wat is de reden in deze zin?

1. Anja wil collecteren voor de Dierenbescherming.
2. Zij wil dieren in nood helpen.

Anja heeft acrylnagels opgeplakt. Ze is dus helemaal klaar voor het slotfeest. Wat is de conclusie in deze zin?

1. Ze is helemaal klaar voor het slotfeest.
2. Anja heeft acrylnagels opgeplakt.