§11.5 Opname van voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

§11.5 Opname van voedingsstoffen

Bouw darmwand en oppervlakte

Verschillende vormen van opname van stoffen

Ingezoomd op glucose opname en vetopname

Darmplooi, darmvlok, microvilli

=> groot oppervlakte

Darmcellen

Tight junctions

tussen de cellen

voorkomen dat bacteriën langs de cellen gaan.

Transport van stoffen door de cel

Passief transport:

Transport van deeltjes van een hoge naar een lage concentratie waar geen energie voor nodig is. (diffusie)

Vetachtige stoffen: glycerol en kleine vetzuren gaan door de celmembraan  

(net als zuurstof en CO₂) 

 water  (osmose) (door membraan eiwitten= gefaciliteerd transport)

                                                             actief transport

                     

• kost energie (er wordt ATP voor gebruikt)
• gaat door speciale transport eiwitten
  

• gaat tegen de concentratie gradiënt in.

ATP (adenosinetrifosfaat) wordt gemaakt in.....

1. lysosomen
2. ribosomen
3. mitochondriën
4. endoplasmatisch reticulum

Endocytose en exocytose

Kosten beide energie

Opname voedingsstoffen:

exocytose 

co-transport

2 stoffen worden samen tegelijkertijd door een transporteiwit in het celmembraan vervoerd

symport : samen 1 kant op

antiport: tegenovergestelde richting 

(1 stof erin de ander eruit)

opname  wateroplosbare stoffen 

• glucose (monosacharide)
  

• aminozuren
• nucleotiden
• vitaminen

Diffusie, gefaciliteerd transport, symport

opname vetten

• kleine vetzuren en glycerol diffusie en naar bloedvat

• grote vetzuren
• in de darmcel chylomicronen en met exocytose naar lymfevat
  

voorbeeld van antiport, Na+ en K+ pomp

actief transport want van lage naar hoge concentratie

ATP nodig

symport

Glucose en natrium gaan samen door het transport eiwit.

Passief, (secundair actief) want Natrium met de concentratie gradiënt mee en glucose lift mee.

idem aminozuren, nucleotide

Bloed

Dunne darmcel

Darm inhoud

in de darmcel 

1. worden weer vetten gemaakt uit glycerol en vetzuren

2. worden vetdruppels verpakt (chylomicronen)

3. verlaten chylomicronen de cel dmv exocytose

4. komen in het lymfevat!!!!
niet in het bloedvat

resorptie van vetten

Kleine vetzuren en glycerol

Rechtstreeks naar bloedvaten

Grote vetzuren

<= chylomicronen en lymfe

chylomicron

Na opname in de cel worden weer triglyceriden gemaakt.

De vetdruppels worden

verpakt in fosfolipiden en eiwitten => chylomicron

Afgegeven aan de lymfevaten

door exocytose.

Teken ze na!

Benoem ze: gefaciliteerd transport, diffussie door celmembraan, endocytose en exocytose, symport en antiport

Teken nog een dunne darmcel

• Teken transport van grote vetzuren door transport eiwitten. (gefaciliteerd transport).
• Teken dat vetzuren weer trigliceriden worden (met glycerol)
• Teken chylomicron in de cel
• Teken exocytose van chylomicron (naar lymfevat)