Les 2A Woonplaats en werkplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling H5

 Werkplaats voor zelfstandige burgers

paragraaf 6.1 en 6.2 

• Uitleg gilden
• Internationale handel opdracht
• Lezen 6.2
• Huiswerk controle

Plan vandaag

Leerdoel: je kan uitleggen hoe de internationale handel plaatsvond en op welke manier het gewest Holland belangrijk werd

Vandaag in de geschiedenis

22 mei

 1932: Amelia Earhart landt in Ierland als de eerste vrouw die een non-stop solovlucht maakt over de Atlantische Oceaan. 

Vandaag in de geschiedenis

23 mei

 1934:  De Amerikaanse bankrovers Bonnie Parker en Clyde Barrow worden door de politie vanuit een hinderlaag doodgeschoten.

Wonen en werken

In de middeleeuwen werkten de meeste mensen vanuit huis. Doordat de boeren genoeg eten produceerden, konden mensen andere beroepen in de nijverheid en ambachten uitvoeren.          

Deze ambachtslieden gingen samenwerken in gilden

   Gilden

• Ieder ambacht had zijn eigen gilde, je mocht dat ambacht alleen uitoefenen als je lid was van een gilde!
• Gilden komen op voor hun belangen en bewaken de kwaliteit van de producten
• Met een meesterproef bewees een ambachtsman dat hij zijn ambacht goed genoeg beheerste
• Niet alleen werk: zorgen ook voor elkaar, geven feesten etc. 

Internationale handel

• Door de groei van markten kwamen mensen in contact met producten uit andere landen
• Lees paragraaf 6.1 'Internationale handel' en beantwoord de vragen

1. Waarom gingen handelssteden samenwerken in een verbond?
2. Hoe heet het handelsverbond waaraan steden rond de Noord- en Oostzee aan meededen.
3. Welke Nederlandse steden maakte hier deel van uit?
4. Welke voordelen had zo'n handelsverbond? Noem er tenminste 2
5. Welke producten werden er verhandeld?
6. Was dit handelsverbond de enige in Europa? Zo niet, welke andere waren er of waar in Europa lag deze?

Hanze

De Nederlanden in de middeleeuwen

Nederland, België en Luxemburg bestond uit

 zeventien graafschappen, hertogdommen

 en andere gewesten (provincies)

• Holland was en blijft lange tijd het
   belangrijkste gewest
• De graven van Holland breidden
   hun gebied flink uit; naar bijv. Zeeland

Herhaling H5

 Werkplaats voor zelfstandige burgers

paragraaf 6.1 en 6.2 

• Uitleg bestuur en stadsrechten
• Maken opdr. 6.2
• Bespreken toets

Plan vandaag

Leerdoel: je kan uitleggen hoe steden bestuurd werden en welk belang stadsrechten hadden voor de welvaart en groei van steden

Vandaag in de geschiedenis

22 mei

 1932: Amelia Earhart landt in Ierland als de eerste vrouw die een non-stop solovlucht maakt over de Atlantische Oceaan. 

Herken jij het juiste gilde?

Sleep het juist beroep naar de juiste afbeelding

Schoenmakers-gilde

Slagers-gilde

Bakkers-gilde

Kleermakers-gilde

Waar

Niet waar

Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.

Ambachtslieden werkten samen in gilden.

Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht. 

Niet alle ambachten hadden een eigen gilde.

Met welke van deze activiteiten hielden de gilden zich bezig?

Activiteit van de gilden.

Geen activiteit van de gilden.

bedrijfsoprichting

feesten

Transport over water.

herendiensten

kwaliteit leveren

oogsten

opleiden

prijzen bepalen

weduwen verzorgen

werktijden bepalen

In je schrift: 

1. Geef een omschrijving van een gilde in 20 woorden
2. Geef een omschrijving van een gilde in 10 woorden
3. Geef een omschrijving van een gilde in 5 woorden

Maak de goede combinaties tussen betekenis en begrip.

Betekenis	Begrip
Het recht van een stad op een eigen bestuur.
Tijd van steden en staten (1000-1500)
Beroep waarbij je producten met de hand maakt.
Vereniging van mensen met hetzelfde ambacht of beroep.
Groep steden die met elkaar samenwerkten om meer handel te krijgen
Hoofdkerk van een bisdom, het gebied dat een bisschop bestuurde.

stadsrechten

late Middeleeuwen

ambacht

gilde

Hanze

kathedraal

Is iedere stelling juist of onjuist?

JUIST

ONJUIST

Een stad met stadsrechten mocht zichzelf besturen.

Allen de koning van een land kon stadsrechten aan een stad verlenen.

Een stad met stadsrechten mocht haar eigen munt slaan.

In een middeleeuwse stad woonden vooral boeren.

In ruil voor stadsrechten betaalde een stad belasting aan de heer van het gebied.

Stadsrechten

Steden krijgen stadsrechten. Dit      zijn privileges van een stad. 

• Steden moesten voor stadsrechten betalen. Koningen, hertogen en graven verkochten stadsrechten voor geld. 

           

Stadsrechten

De Heer gaf steden stadsrechten

Stad met stadsrechten mocht: 

• Zelf de stad besturen
• Eigen wetten maken
• Stadsmuur bouwen
• Eigen leger hebben
• Rechtspraak zelf doen
• Eigen munten slaan

Oudste stad?

• Stavoren stadsrechten in 1061
  
  
• 18 maart 1275 kreeg Schiedam (of Nuwer Scie) stadsrechten
• 1273: Vlaardingen
  

Stadsrechten

Rechtspraak en bestuur

Steden met stadsrechten mochten hun eigen wetten en regels maken. De schout en schepenen zorgden voor orde en rust. 

Elke stad had eigen rechtbank. De schepenen waren hier de rechters en de schout de voorzitter. Samen met de schout bepaalden zij de straffen. 

Maak opdrachten 6.2

• Lees paragraaf 6.2, maak opdr 1, 2, 3, 4 a+b, 6, 7
• Maak een samenvatting van paragraaf 6.2

Soorten straffen in de Middeleeuwen

1. Schandstraffen: vernedering
2. Lijfstraffen: pijnlijk
3. Doodstraf