H1 Aarde in beweging p.5/ 6 NL op reis / tectoniek in NL

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

1.6 Tektoniek in Nederland

Programma

• Herhaling 1.5
• Oefening: welk woord weg
• Uitleg 1.6 mbv filmpjes aardbevingen in NL
  
• Kahoot
  

Paragraaf 1.5: Nederland op reis

De lange reis van Nederland

-Nederland ooit op het zuidelijk halfrond

-Platentektoniek

De route van NL

Kunnen we aan fossielen en delfstoffen zien:

Steenzout: door verdamping

ondiepe binnenzee in 

woestijngebied

Steenkool: door samenpersen 

tropische plantenresten
(aardgas)

Relatieve en absolute ouderdom

Relatieve ouderdom=volgorde waarin bepaalde gesteenten, lagen in de ondergrond of fossielen zijn ontstaan (ouderdom ten opzichte van elkaar)

Absolute ouderdom=de ouderdom gemeten in jaren

Welk woord weg?

1. Steenkool - evenaar - restanten van zeezout

2. delfstoffen - fossielen - huidige omstandigheden nederland

3. ondiepe binnenzee - evenaar - woestijnklimaat

4. steenzout - steenkool - relatief ouder

Schrijf in je schrift welk woord weg moet en waarom!
Eerst vijf minuten in stilte, dan zachtjes overleggen

Welk woord weg?

1. Steenkool - evenaar - restanten van zeezout:

restanten van zeezout, omdat steenkool op de evenaar is ontstaan uit moerassen.

òf:.....

Welk woord weg?

2. delfstoffen - fossielen - huidige omstandigheden Nederland:

huidige omst. in NL, omdat in de delfstof steenkool fossielen kunnen ontstaan. Onder de huidige omstandigheden ontstaat in NL geen delfstoffen.

Welk woord weg?

3. ondiepe binnenzee - evenaar - woestijnklimaat:

evenaar, omdat er een woestijnklimaat ten noorden van de evenaar is. Toen NL daar lag, was er een ondiepe binnenzee.

Welk woord weg?

steenzout - steenkool - relatief ouder:

relatief ouder, omdat steenzout en steenkool beide delfstoffen in NL zijn.

òf:

steenzout omdat steenkool relatief ouder is dan steenzout.

Start 1.6 Tektoniek in Nederland

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen:

• waarom de platentektoniek geen grote rol in Nederland speelt
  
  
• waarom hier toch aardbevingen voorkomen.
  
  

Start 1.6 Tektoniek in Nederland

• Waarom speelt de platentektoniek geen grote rol in Nederland?
  -Nederland ligt ver van een plaatrand af.
• Waarom komen hier toch aardbevingen voor?
  - door gaswinning in Groningen.
  - door een breuk in de aardkorst in Zuid-Nederland.

De Peelrandbreuk

- In Brabant

- in 1992 zware aardbeving

https:

Meer aardbevingen door toedoen mens

- In de steenkoollaag in de ondergrond is gas gevormd

- Dit gas zit opgeslagen in een zandlaag boven de steenkoollaag

- Dit gas wordt uit de grond gehaald voor energie en verkoop

Ontstaan aardbevingen door de mens

Gas wordt uit de grond gehaald

Zo komt plek vrij in de grond en zakt de boel in

Dit gaat niet in 1x gelijkmatig, elke keer verschuift een stuk aardkorst schoksgewijs langs een breukvlak

Aardbevingen boven het gaswingebied

In geologische geschiedenis in Groningen aardgas gevormd als gevolg van vorming steenkool (gevormd toen NL op evenaar lag). Probleem dat als je iets uit de grond haalt, dat het gaat inzakken. Helaas zakt dit niet allemaal gelijkmatig en langzaam naar beneden, maar heel schokkerig: aardbevingen.

Wat is het verband tussen gaswinning en aardbevingen?

Leerdoelen

-Je weet dat in Nederland de gevolgen van platentektoniek klein zijn;

-Je begrijpt waarom in Nederland toch aardbevingen voorkomen; 

-Je kunt op een kaart van Nederland het gebied aanwijzen met de meeste aardbevingen door gaswinning

https:

Aan de slag...

-Maak eerst atlasopdracht 5 van paragraaf 1.6

-Klaar? Maak opdrachten 1, 2, 3 en 7 van paragraaf 1.6