Gedrag H4.2: leren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Gedrag

Wat is gedrag?

Gedrag is alle waarneembare handelingen van een mens of dier.

Gedrag is een reactie op prikkels: veranderingen in de omgeving waarop een dier of mens reageert

 

Gedrag bestuderen

Om iets te weten te komen over mens en dier.

Kleine stukjes gedrag > handeling

Bij het BEGROETEN van zijn baas kun je de volgende handelingen zien:  

1. De hond spitst zijn oren in de richting van het geluid
   
2. Hij kwispelt met zijn staart
   
3. Hij rent naar zijn baasje toe
   
4. Hij springt tegen zijn baasje op 
   

Handelingen in gedrag

Reeks handelingen in een volgorde objectief beschrijven. Objectief beschrijven > feiten (geen meningen)

Lijst met beschrijvingen noemen we een ethogram

Gedragsonderzoekers bestuderen gedrag vaak met behulp van een ethogram.

Gedrag bestuderen

• https://schooltv.nl/video/focus-op-biologie-gedrag-bestuderen/#q=gedrag%20oefenen

Aanleren van gedrag

Leerdoelen:

• Ik kan beschrijven op welke drie manieren je gedrag kunt leren
• Ik kan beschrijven hoe je mensen of dieren kunt trainen 
• Ik kan twee voorbeelden noemen van gedrag dat je niet hoeft aan te leren

Hoe leren dieren en mensen?

• Door leren verfijnen dieren en mensen aangeboren gedrag en ze verkrijgen nieuw gedrag.

• Er zijn 3 verschillende manieren van leren:

1. Oefenen

2. Imiteren

3. Inzichtelijk leren

Oefenen

• Leren met 'vallen en opstaan'.

• Door uitproberen leren dieren bijvoorbeeld wat wel en niet eetbaar is.

Jij hebt ook veel geoefend! 

• Mensen leren ook door te imiteren en te oefenen, zo leerde jij vroeger schrijven op de basisschool.
• Fietsen doe je nu zonder erbij na te denken.
• Echter moest je vroeger veel oefenen om het stuur goed vast te houden, te blijven staan of om op tijd te remmen.

Imitatie

Leren door te kijken naar soortgenoten of andere dieren

Inzichtelijk leren

• Leren door nadenken.

• Dieren en mensen bedenken in hun hoofd hoe ze een probleem moeten oplossen.

• De kraai hiernaast vult de vaas met stenen, zodat het water omhoog komt. Als het water hoog genoeg komt kan hij drinken.

0

Trainen van dieren

Aanleren van gedrag door beloning of straf

Hoe train je dieren?

• Als een wolf in de natuur honger heeft gaat hij opzoek naar voedsel, als hij een prooi ziet probeert hij die te vangen. Honger is een inwendige prikkel en de prooi een uitwendige prikkel.
• Deze twee prikkels gebruik je ook als je een hond wilt trainen.  Je gaat de hond trainen als hij zin heeft in eten. Als hij een commando goed opvolgt krijgt hij een brokje, dit brokje is voor de hond een beloning.
• De hond krijgt geen brokjes als hij niet gehoorzaamt, dit noem je straf.
• In het opvoeden van dieren maak je veel gebruik van BELONEN EN STRAFFEN, vaak werkt belonen beter dan het straffen van een dier. 

0

Welk gedrag hoef je niet te leren?

• Baby's en jonge dieren kunnen meteen nadat ze geboren zijn als zuigen. Dit is aangeboren gedrag.

• Aangeboren gedrag bestaat uit:

1. Reflexen: zoals de zuig- en slikreflex.
2. Erfelijk gedrag of instinctief gedrag: zoals het spergedrag bij vogels.

Dankzij aangeboren gedrag kunnen jonge dieren meteen na de geboorte overleven.

Opdrachten paragraaf 4.2

• Maken 4, 5, 6, 8, 10, 11, 13, 15, 17, 19, 20, 21, 22, 23

Leerdoelen:

Ik kan beschrijven op welke drie manieren je gedrag kunt leren

Ik kan beschrijven hoe je mensen of dieren kunt trainen 

Ik kan twee voorbeelden noemen van gedrag dat je niet hoeft aan te leren

Kunnen jonge dieren beter leren?

• Als een jonge gans uit het ei komt, volgt hij gelijk de moedergans. 
• Het kuiken kan dit alleen in de allereerste dagen van zijn leven leren, dan is hij hier gevoelig voor. 
• Het leren in een korte gevoelige periode heet inprenting.

Wat is een ethogram?

1. Een grafiek met gedrag van dieren
2. Een tabel met handelingen
3. Een schema van goed of slecht gedrag

Om het gedrag van een dier sneller op te schrijven geven we ze een..

1. Nummertje
2. Afkorting

Een hond heeft honger, hij krijgt zijn voerbak gevuld met brokken. Wat is de voerbak voor de hond?

1. Een makkelijk hapje
2. Een waarneming
3. Een prikkel
4. Een reactie om te gaan eten

Inprenten

• In de eerste weken leren jonge dieren en baby's wie hun ouders zijn.

• Baby's herkennen binnen 2 dagen de geur van hun moeder.

• Een jonge eend dat uit zijn ei komt, leert direct de vorm en geluiden van zijn moeder herkennen.

0

Gewenning

Na herhaling van de prikkel vertoont het dier geen gedrag meer