Teksten lezen, week 6 > Texel; Vlieland; Terschelling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Plat Amsterdams, week 6

Texel - Vlieland - Terschelling
stap 10

Na deze les:

* Heb je je verder verdiept in het Amsterdamse dialect.

* Weet je wat het Bargoens en Jiddisch is.

* Heb je een mening gevormd over "nieuwkomers" die dialecten aanleren.

Bestu

Lees de informatie

hiernaast.

Wat is het Bargoens?

Wat is Jiddisch?

De eerste tekst die bij de vragen in deze les hoort, vind je in de drive in het mapje van jouw Waddeneiland.

Kijk bij week 6.

Lees het verhaal "De wollef en de seve geitjes".

Dit verhaal is in het plat Amsterdams geschreven en daardoor soms lastig te begrijpen. Het helpt als je het voorleest. Op de volgende slide hoor je een stukje, zodat je een beetje weet hoe het klinkt.

In het verhaal staan verschillende woorden die dikgedrukt zijn.

Als je wilt weten wat woorden in het dialect betekenen, kun je gebruikmaken van een dialectwoordenboek.

Op mokums.nl kun je ook een woordenlijst met Amsterdamse woorden vinden.

Wat betekent het woord 'ferpatse' in deze tekst?

1. verkopen
2. kopen
3. stelen
4. uitdelen

Wat betekent het woord 'vernaggele' in deze tekst?

1. kapotmaken
2. bedriegen
3. opschudden
4. bekijken

Er staan verschillende woorden voor 'hand' in de tekst.
Welk rijtje synoniemen is juist?

https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/synoniem#.YB_lf2hKjIU

1. krent, porem, poot
2. bakkie, soep, poot
3. jatte, grijpstuiver, poot
4. krent, bakkie, jatte

De tekst bevat ook veel (vetgedrukte) uitdrukkingen.
Kies er één uit die jij het leukst/grappigst vindt en plak hem hieronder. Wat betekent de uitdrukking?

https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/uitdrukking#.YB_ofmhKjIU

Lees het krantenbericht in de volgende link:

Het platte Amsterdams is bijna kassiewijle

(Het Parool, 17 juni 2017)

De auteur van 'Het plat Amsterdams is bijna kassiewijle' gebruikt veel dialectwoorden in zijn tekst. Combineer de Amsterdamse dialectwoorden met de juiste betekenis.

bijdehand persoon

gevangenis

dood

jenever (borrel)

gedag (zeggen)

gezicht

hoogmoed

leuk

geluk (hebben)

politieagent

snoepen

stelen

bajes

bijgoochem

kassiewijle

pikketanissie

ponem

kapsones

gein

mazzel

smeris

snaaien

Volgens taalkundige Frans Hinskens werd er minder plat Amsterdams gesproken, naarmate meer mensen een opleiding kregen. Hij zegt dat je nu wel een omgekeerde beweging ziet: "sommige yuppen vinden het mooi om zichzelf een Amsterdams accent aan te meten."
Wat vind jij van deze ontwikkeling? Blijven dialecten bestaan doordat "nieuwkomers" (nieuwe mensen, uit andere streken) het dialect leren? Of ben je het eens met Hans Heestermans die zegt dat "uiteindelijk alle streekdialecten [zullen] verdwijnen"?
Geef minimaal twee redenen bij je mening.

Wat heb je geleerd?

* Je hebt je verder verdiept in het Amsterdamse dialect.

* Je weet wat het Bargoens en Jiddisch is.

* Je hebt een mening gevormd over "nieuwkomers" die dialecten aanleren.

Wat bereid je voor voor de volgende les?

Vorige week heb je informatie gezocht over dialecten, een mening gevormd en je argumenten genoteerd.

Tijdens de instructie hebben we kort naar het spreekplan gekeken. Je vindt een spreekplan in de drive in het mapje van jouw Waddeneiland, bij week 6.
Vul dit spreekplan in met behulp van jouw mening en argumenten.

Nog meer informatie over Nederlandse dialecten en streektaal?

Kijk Sprekend Nederland terug op www.npostart.nl.