(2th) H2 paragraaf 7 deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Planning:

• Introductie
• Uitleg paragraaf 7: blz. 38/39 stuwwallen en zwerfstenen
  
• maken opdracht 1 t/m 3 paragraaf 3 blz. 35
  
• Nabespreken paragraaf 7
  

Aan het einde van de les kan/weet je:

• wat het landijs met het landschap van NL heeft gedaan
• hoe een smeltwaterdal ontstaat
• hoe stuwwallen en zwerfstenen zijn ontstaan
  

aantekeningen

Hoog Nederland 

• Kleur geel: hoger dan 1 m boven N.A.P

• N.A.P = normaal Amsterdams peil

Laag Nederland 

• onder 1 m N.A.P 

https:

Hoe hoog ligt jouw woonplek en is dat in hoog of in laag Nederland?

ijstijd 200.000 jaar geleden

• Landijs uit Scandinavië
• 100 meter dik
• Grond omhoog gestuwd
• Stuwwallen genoemd
• Utrechtse Heuvelrug/Veluwe

ijstijd 200.000 jaar geleden

•     Landijs uit Scandinavië
•     100 meter dik
•     Grond omhoog gestuwd
•     Stuwwallen genoemd
•     Utrechtse Heuvelrug/Veluwe

begin ijstijd

• in dit ijs zitten grote, granieten, stenen
• dit zijn zwerfstenen
• veel zijn achtergelaten in Noord-Nederland
• hier zijn de Hunnebedden van gemaakt
  

Tijdens de ijstijd schoof
ijs uit Scandinavië
Nederland binnen.

Grens van het ijs!

Haarlem – Utrecht – Nijmegen

Waar komen de zwerfkeien vandaan die in Nederland liggen?

1. Duitsland
2. Engeland
3. Scandinavië
4. België

stuwwallen

• De verschillende ijstongen (letter A) duwden de grond aan de
• voorkant en aan de zijkanten op tot stuwwallen  (letter C).

Uit welk materiaal zijn de stuwwallen opgebouwd?

• De stuwwallen bestaan uit zand en grind.
• Dit zand en grind is door(voorlopers van) de Rijn en Maas in heel Nederland neergelegd.

Waarom zijn stuwwallen nu niet meer een geheel?

• Smeltwater van het ijs heeft land weggespoeld.
• Zo ontstond er een smeltwaterdal.

Stuwwallen

• Vroeger kaal
• Nu bebost
• Vaak naaldbomen (aangepland door de mens)
• Twee stuwwallen:
  
• Utrechtse Heuvelrug
• Veluwe

Hoe zijn stuwwallen ontstaan?

1. In de tijd van de jagers en verzamelaars door de co2 uitstoot
2. In de tijd van de extreme kou door de oerknal
3. In de ijstijd door de stuwing van meters hoge ijsmassa's
4. In de ijstijd ijsmassa's vanuit Spanje

hoog Nederland

• Gevormd door oa Maas en Rijn
• Sedimenten
• Oost NL is hoger
• Grind en zand

NL zakt weg

• NL is het laagste punt

1. Rivieren leggen daarom sediment neer
2. Ondergrond zakt verder weg
3. Gevolg? Nog meer sedimentatie
4. Vaste gesteente komen dieper te liggen

• Gevaar > Dijken…waarom?
  
  

zelfstandig werken

lezen paragraaf 7 blz. 38/39 stuwwallen en zwerfstenen
opdracht 1 t/m 3 paragraaf 7 H2
gebruik hierbij:
tekstboek blz. 38/39
werkboek blz. 35
stoplicht: Rood = stil lezen en werken. Oranje = fluisteren als je wilt overleggen. Groen = normaal praat niveau met werken