Les 6 - Voeding en gedrag 2

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Voeding en gedrag 2

Les 6

Weekplanning

Week 1: Voedingspatronen in de wereld

Week 2: Voedingspatroon van Surinamers,Turken, Marokkanen, Aziaten en Afrikanen

Week 3: Eetstoornissen

Week 4: Kauw- en slikproblemen, verminderde eetlust en diëten

Week 5: Voeding en medicatie

Week 6: Voeding en sport

Week 7: Uitloop + herhaling

Week 8: Toets

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun jij: 

• Toelichten wat het effect van sporten is op je gedrag en gezondheid
• Toelichten wat de bewegingsrichtlijnen per week zijn
• Benoemen wat verstoord eetgedrag is binnen de sport
• Vier symptomen benoemen van verstoord eetgedrag
• Uitleggen hoe de energiebehoefte van een sporter wordt berekend

Kauw- en slikproblemen kunnen op alle leeftijden voorkomen

1. Waar
2. Niet waar

Waar kun je kauw- en slikproblemen aan herkennen?

Wat is geen oorzaak van kauw- en slikproblemen?

1. Hersenbeschadiging
2. Vroeggeboorte
3. Aandoeningen aan het strottenhoofd
4. Aandoeningen aan de neus

Bij mensen met slikproblemen is de houding erg belangrijk. Wat voor houding moeten deze mensen aannemen?

Wat is de eerste gedachte die jij
hebt als je denkt aan sporten?

Wat voor invloed heeft sporten op jouw gedrag?

Door te sporten kun je sneller leren. Op welk moment kun je dat het beste doen?

1. Tijdens het sporten
2. Een halfuur na het sporten
3. Twee uur na het sporten

Sneller leren

Uit onderzoek is gebleken dat leren het best gaat direct na een half uur cardio-training. 

Tijdens het trainen gaat je bloed naar je spieren, waardoor het leervermogen vermindert. 

Wat is geen gevolg van sporten?

1. Minder stress
2. Meer angstgevoelens
3. Betere stemming
4. Meer energie

Gevolgen van sport

• Minder stress
• Elke 50 minuten lichaamsbeweging
  per week vermindert de helft op depressie
• Intensieve cardio-training (tussen de 60 en
  90% van de maximale hartslag)
  vermindert angstgevoelens. 

Door te sporten verminder je verslavingen

1. Waar
2. Niet waar

Verslavingen verminderen

Door 5 à 10 minuten intensief te bewegen verminder je de drang om toe te geven aan verleidingen. 

Wat is de beweegrichtlijn voor volwassenen?

1. Minstens 100 minuten per week
2. Minstens 120 minuten per week
3. Minstens 150 minuten per week

Bewegingsrichtlijnen voor volwassen: 

Verstoord eetgedrag in de sport

Een overkoepelende term voor eetstoornissen én afwijkend eetgedrag (eenzijdig eten, angst voor bepaalde voedingsmiddelen, extreem gezond eten zonder dat er verder gedrag waarneembaar is wat hoort bij een eetstoornis). 

Risico: lage beschikbaarheid van energie

Een groot risico bij verstoord eetgedrag is een lage beschikbaarheid van energie. Dat betekent dat je te weinig energie hebt om te sporten, waardoor je lichaam niet meer optimaal kan functioneren en je prestaties uiteindelijk achteruitgaan. 

Verstoord eetgedrag

Waar zien we verstoord eetgedrag terug in de sport?

• Wanneer een laag lichaamsgewicht een voordeel oplevert
• Gewichtsklassen (judo, karate)
• Sporten waarbij je op uiterlijk wordt beoordeeld (turnen) 

Hoe herken je verstoord eetgedrag?

• Eetontwijkend gedrag
• Extreem bezig zijn met gezond eten (bijv. calorieën tellen)
• Stemming hangt af van het gewicht en vetpercentage
• Extra beweegmomenten of trainingen inlassen na iets ongezonds te hebben gegeten
• Afwisselende perioden van eetbuien gevolgd door periodes van lijnen. 
• Lusteloosheid, neerslachtigheid en een negatief zelfbeeld

De gevolgen van een lage energiebeschikbaarheid

Energiebehoefte

Zowel een energieoverschot als energie tekort kunnen de presentaties en gezondheid negatief beïnvloeden. 

• De formule van Ten Haaf voor het berekenen van de voedingsbehoefte bij sporters
  
  Rustmetabolisme in kcal/dag = (11,936 × gewicht in kg) + (587,728 × lengte in m) – (8,129 × leeftijd in jaren) + (191,027 × geslacht (m=1, v=0) + 29,279

70 - 85 %

15 - 30 %

Topsport: Totale energiebehoefte oplopen tot wel drie à vier keer je rustmetabolisme

De hoeveelheid energie (kcal) die je over 24 uur in volledige rust gebruikt wordt je basaalmetabolisme genoemd. Het rustmetabolisme, omvat naast het basaalmetabolisme ook het thermisch effect van voeding. Het rustmetabolisme is de energie die je nodig hebt voor de belangrijkste lichaamsfuncties zoals je ademhaling, het op peil houden van je lichaamstemperatuur, het kloppen van je hart en het verteren van voedsel. Dit is gemiddeld 70-85% van je totale energiegebruik. 

Het resterende deel wordt bepaald door je lichamelijke activiteiten en is gemiddeld zo’n 15-30% van je totale energiebehoefte als je niet erg actief bent. 

Als je aan topsport doet kan je totale energiebehoefte oplopen tot wel drie à vier keer je rustmetabolisme.

Bereken zelf! Klik hier!

Let op:

Je BMR kun je berekenen met de herziene Harris & Benedict formule uit 1984. Dit is de meest gebruikte formule om het BMR van een persoon te berekenen. 

Ben je een topsporter, maak dan gebruik van de formule van ‘Spijker en van den Hoven’ of ‘Ten Haaf’.

MET-waarde

Hoe meer je sport, hoe lastiger het wordt om een goede berekening te maken van de energiebehoefte op basis van een algemene formule zoals die van ten Haaf × PAL. 

MET-waarde veel nauwkeuriger

Hoe meer je sport, hoe lastiger het wordt om een goede berekening te maken van de energiebehoefte op basis van een algemene formule zoals die van ten Haaf × PAL. De MET-methode kan de energiebehoefte veel nauwkeuriger berekenen. MET staat voor Metabolic Equivalent. Het is een maat voor de hoeveelehid energie die fysieke inspanning kost en is afgeleid van de hoeveelheid zuurstof die je tijdens die inspanning gebruikt. Hoe intensiever de inspanning, hoe meer zuurstof je nodig hebt en hoe hoger de MET-waarde is.

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun jij: 

• Toelichten wat het effect van sporten is op je gedrag en gezondheid
• Toelichten wat de bewegingsrichtlijnen per week zijn
• Benoemen wat verstoord eetgedrag is binnen de sport
• Vier symptomen benoemen van verstoord eetgedrag
• Uitleggen hoe de energiebehoefte van een sporter wordt berekend