H4 Diffusie en Osmose en contexten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

     Welkom! Startopdracht - examenvraag

Om te bepalen of het bloed van Riccardo geïnfecteerd was, werd het op de aanwezigheid van bacteriën onderzocht door het laboratorium. Hiervoor werd een kleurstof gebruikt die bacteriën wel kleurt maar menselijke cellen niet. ​

Aan welk deel of aan welk molecuul van de bacterie bindt deze kleurstof? ​

A. celmembraan ​    D. hemoglobine

B. celwand ​ ​            E. mitochondrium ​

C. DNA ​

     Welkom! Startopdracht - examenvraag

Om te bepalen of het bloed van Riccardo geïnfecteerd was, werd het op de aanwezigheid van bacteriën onderzocht door het laboratorium. Hiervoor werd een kleurstof gebruikt die bacteriën wel kleurt maar menselijke cellen niet. ​

Aan welk deel of aan welk molecuul van de bacterie bindt deze kleurstof? ​

A. celmembraan ​    D. hemoglobine

B. celwand ​ ​          E. mitochondrium ​

C. DNA ​

Diffusie en osmose

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij stevigheid van planten

Opdracht osmose tekenen

Op de afbeelding zie je een bak met in het midden een semipermeabel membraan. Aan de linkerkant van dit semipermeabele membraan zie je een suikeroplossing van 6% (oplossing 1) en aan de rechter kant is een suikeroplossing van 10% (oplossing 2) te zien. 

• Bespreek in tweetallen wat er na enige tijd 

met de oplossing gebeurt. 

• Teken dit in je schrift.
• Schrijf de percentages erbij.

Osmose

Moleculen kunnen niet altijd vrijuit overal naartoe bewegen. In een cel zijn stoffen buiten de cel en stoffen in de cel gescheiden door een semipermeabel membraan. 

Diffusie van water door een semipermeabel membraan noemen we osmose. 

Dit kost geen energie = passief transport

Water gaat van LAGE concentratie naar HOGE concentratie

Diffusie

Stoffen verplaatsen zich zoveel mogelijk gelijk over een ruimte. Dat heet diffusie.

Opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

 

Dit kost geen energie = passief transport

Lagere osmostische waarde =

Hogere osmostische waarde =

Dezelfde osmostische waarde =

isotoon

Opdracht osmose

Op de afbeelding zie je een bak met in het midden een semipermeabel membraan. Aan de linkerkant van dit semipermeabele membraan zie je een suikeroplossing van 4% (oplossing 1) en aan de rechter kant is een suikeroplossing van 8% (oplossing 2) te zien. 

• Bespreek in tweetallen wat er na enige tijd 

met de oplossing gebeurt. 

• Teken dit in je schrift.
• Schrijf de percentages erbij.

Opdracht osmose antwoord

Op de afbeelding zie je een bak met in het midden een semipermeabel membraan. Aan de linkerkant van dit semipermeabele membraan zie je een suikeroplossing van 4% (oplossing 1) en aan de rechter kant is een suikeroplossing van 8% (oplossing 2) te zien. 

Antwoord:

Na enige tijd is er meer water aan de kant van 

oplossing 2 en minder water aan de kant van 

oplossing 1. Beide oplossingen zijn daardoor 

6% geworden. 

Nog een keer oefenen osmose

Op de afbeelding zie je een bak met een oplossing en in het midden een semipermeabel membraan. 

Aan de linkerkant is de oplossing 3% 

en aan de rechterkant 9%.  

• Wat gebeurt er na enige tijd? 

• Teken dit in je schrift.
• Schrijf de percentages erbij.

Nog een keer oefenen osmose antwoord

Dierlijke cel --> geen celwand

De omgeving heeft een lagere osmotische waarde in een hypotone oplossing

<--

De omgeving heeft een hogere osmotische waarde in een hypertone oplossing

          -->

In een isotone oplossing

De omgeving is dus hypertoon en heeft dus een hogere osmotishe waarde. Water verplaatst zich van een lage osmotische waarde naar een hogere osmotische waarde. Dat betekend dat het water uit de cel naar de omgeving gaat --> de cel verschrompeld. 

De osmotische waarden binnen en buiten de cel zijn gelijk --> de rode bloedcel blijft intact. 

De omgeving is dus hypotoon en heeft dus een lagere osmotishe waarde. Water verplaatst zich van een lage osmotische waarde naar een hogere osmotische waarde. Dat betekend dat het water in de cel gaat --> de cel bavat teveel water en knapt.

Plantaardige cel: celwand

Planten, schimmels en bacteriën hebben een celwand.

Celwand maakt turgor en plasmolyse mogelijk

Omgeving hogere osmotische waarde

         

Omgeving lagere osmotische waarde

         

Plasmolyse

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A: water B: meest
2. A: water B: minste
3. A: opgeloste stoffen B: meeste
4. A: opgeloste stoffen B: minste

Water moleculen (blauw) bewegen naar links door:

1. diffusie, actief transport
2. diffusie, passief transport
3. osmose, actief transport
4. osmose, passief transport

Verplaatsing van zoutmoleculen van een hoge concentratie naar een lage concentratie is een vorm van

1. Osmose
2. Diffusie
3. Actief transport
4. Exocytose

Verplaatsing van water over een membraan van een lage osmotische waarde naar een hoge osmotische waarde

1. Diffusie
2. Osmose
3. Actief transport
4. Kan niet

Huiswerk

Leren 1.1 t/m 1.5

Volgende lessen: 

• Maken oude examenopgaven
• Formatieve toets 

Herhalen en/of extra oefenen

Maken:

Opdracht 1 t/m 7 examentrainer

blz. 66 t/m 67

Zie ook context leefwereld Helende honing uit het H5a boek blz 22

Dit sluit hierbij aan