TH 7 BS 2 Hormonale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Goedemorgen!

This is the place to   Bio

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De bloedsuikerspiegel wordt constant gehouden.

1. positieve terugkoppeling
2. negatieve terugkoppeling

Positieve of negatieve terugkoppeling?

1. positief
2. negatief

Wanneer de thyroxine-concentratie in het bloed hoog is dan geeft de hypofyse meer/minder TSH af. Hier is sprake van positieve/negatieve terugkoppeling.

1. Meer/positieve
2. Meer/negatieve
3. Minder/positieve
4. Minder/negatieve

Thema 7 Regeling

BS 2 Hormonale regulatie

 

Leerdoelen:

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen en weefsels van organismen kunnen beinvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 
• Je kunt beredeneren hoe organen reageren op hormonen.

Begrippen BS2

• Signaalmoleculen
• receptoren
• doelwitcellen
• hormonen
• endocriene klieren
• exocriene klieren
• hormoonconcentratie
• hormoonstelsel
• hypofyse
• hypothalamus

Begrippen bij BS2

• Groeihormoon (GR)
• antidiuretisch hormoon (ADH)
• Schildklier
• thyroxine
• schildklierhormoon
• Eilandjes van langerhans
• Insuline
• Glucagon
• bloedsuikerspiegel
• glycogeen
• Erytropoetine (epo)
• bijnieren
• adrenaline

Hormonale regulatie

Langzaam

Moleculen via bloedvaten

Ongericht

Zenuwstelsel

Snel

Impulsen via zenuwen

Zeer gericht

Communicatie tussen organen

Klieren

• Exocriene klier: product wordt afgegeven door een afvoerbuis
• Endocriene klier: product wordt afgegeven aan het bloed

Hormoonstelsel = endocrien

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren

Hormoon: signaalstof

Doelwitorganen hebben receptoren voor dat hormoon.

Typen hormonen

Peptidehormonen

• Eiwit
• goed oplosbaar in water, kunnen daardoor celmembraan niet passeren
• Receptoreiwit op celmembraan nodig
• Second messenger
• Beïnvloedt genexpressie

Typen hormonen

Steroïdenhormonen

• Vet (lipide)
• Kan direct door celmembraan
• Receptoreiwit op kernmembraan
• Beïnvloedt genexpressie

Werking van hormonen BINAS 89B

biologiepagina.nl

Hormonale communicatie duurt even. Waardoor komt dit?

1. omdat het signaal via de zenuwen traag is
2. omdat hormonen via bloed worden vervoerd.
3. er vindt eerst translatie plaats.
4. vanwege hydrofiele interacties.

De reactie op hormonen wordt beïnvloed door:

1. temperatuur en pH
2. concentratie v.h. hormoon en de temperatuur
3. de pH en het aantal receptoren.
4. concentratie v.h. hormoon en aantal receptoren.

Waarom is het belangrijk dat de hormonen worden afgebroken in de lever?

1. anders blijven ze werkzaam.
2. anders blijft de concentratie stijgen.
3. vers hormoon werkt beter.
4. dat is beter voor de zenuwcellen.

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.

Beinvloedt de hypofyse

De hypofyse is de hormoonklier

Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

Hypofyse

Hypofyse

Hypofyse

BINAS 89C

BINAS 89A

Schildklier 

De schildklier maakt hormonen aan:

• T4 (thyroxine, ongeveer 93%)
• T3 (tri-joodthyronine, ongeveer 7%)

• Om het schildklierhormoon te kunnen aanmaken, heeft de schildklier jodium nodig.
• Naast jodium is ook tyrosine nodig voor de aanmaak van schildklierhormoon. Tyrosine is een aminozuur. Uit tyrosine en jodium wordt T4 en T3 gemaakt. 

Voorbeelden van regelkringen

Schildklierhormoon thyroxine

gevolgen bij een niet goed werkende schildklier

te veel:

• stofwisseling neemt toe 
• gewichtsverlies

te weinig

• stofwisseling neemt af
• gewichtstoename
• bij kinderen gevolgen voor ontwikkeling centrale zenuwstelsel en groei

Eilandjes van Langerhans

alfa-cellen produceren glucagon en beta-cellen produceren insuline

* insuline stimuleert omzetting glucose naar  glycogeen, vetten en eiwitten

* glucagon stimuleert afbraak glycogeen naar glucose

Verschil: Gezond - Diabetes Type 1 of 2

Diabetes type 1: je maakt veel te weinig insuline aan. Dat komt doordat het afweersysteem de cellen die insuline aanmaken vernielt --> insuline inspuiten, of een insulinepomp dragen

Diabetes type 2 : het lichaam heeft te weinig insuline. Het reageert niet meer goed op insuline: ongevoeligheid voor insuline --> leefstijl aanpassen of medicijnen die glucose gehalte verlagen

Nieren

    onvoldoende zuurstof 

          productie epo

rode beenmerg: productie rode bloedcellen 

Bijnieren

Bij stress productie adrenaline door merg 

* effect op cellen van meerdere organen: 

 - bevordert dissimilatie

 - bevordert omzetting glycogeen in glucose

 - snellere hartslag en ademhaling

 - bloedvaten verwijden

productie cortisol door schors 

* verantwoordelijk voor chronische stress 

- onderdrukt afweer

- verhoogt glucose in bloed

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

Zet de hormonen op de juiste plek.

FSH and LH

testosteron

groeihormoon

oxytocine

oestrogenen

thyroxine

antidiuretisch hormoon

TSH

Aan de slag!

Lezen BS 2

Maken opdracht 14 t/m 23

19a Welke conclusie kun je trekken uit de proeven met gecastreerde hanen?

1. testes cellen zijn niet nodig voor de ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken.
2. testes cellen maken stoffen aan die nodig zijn secundaire geslachtskenmerken, onafhankelijk van waar ze zitten in het lichaam.
3. een hen heeft door testes hormonen veroorzaakte geslachtskenmerken.
4. testes cellen werken niet meer als je ze verplaatst naar een andere plek in het lichaam.

19b welke conclusie kun je hieruit trekken?

1. het hormoon is heterogeen verspreidt.
2. het hormoon blijft hangen in de testis.
3. er zijn organen met receptoren voor het hormoon waar het zich ophoopt.
4. dit hormoon werkt alleen in de eierstokken.

20. In de eierstok van een vrouw rijpt maandelijks een follikel onder invloed van follikelstimulerend hormoon (FSH). Door de invloed van FSH beginnen meerdere follikels te rijpen. De follikel met de meeste hormoonreceptoren bereikt een voorsprong op de andere. In deze follikel ontstaan in korte tijd nog meer hormoonreceptoren waaraan hormonen kunnen binden.

a) Is dit een voorbeeld van negatieve of van positieve terugkoppeling?

1. negatieve terugkoppeling : de afname van de hormoonreceptoren zorgt ervoor dat er minder hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.
2. positieve terugkoppeling: de toename van het aantal hormoonreceptoren zorgt ervoor dat meer hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.
3. negatieve terugkoppeling: de toename van het aantal hormoonreceptoren zorgt ervoor dat meer hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een langzamere rijping.
4. positieve terugkoppeling: de afname van de hormoonreceptoren zorgt ervoor dat er minder hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.

20. In de eierstok van een vrouw rijpt maandelijks een follikel onder invloed van follikelstimulerend hormoon (FSH). Door de invloed van FSH beginnen meerdere follikels te rijpen. De follikel met de meeste hormoonreceptoren bereikt een voorsprong op de andere. In deze follikel ontstaan in korte tijd nog meer hormoonreceptoren waaraan hormonen kunnen binden.
a. Hoe kunnen door invloed van hormonen de cellen van een rijpende follikel nieuwe receptoren vormen?

1. De hormonen trekken de receptoren uit het weefselvloeistof aan waardoor de concentratie toeneemt.
2. Deze verdubbelen net als bacteriën.
3. Wanneer hormonen aan receptoreiwitten van de cellen van de rijpende follikel binden, wordt een gen aangezet waardoor de cel afsterft.
4. Wanneer hormonen aan receptoreiwitten van de cellen van de rijpende follikel binden, wordt een gen aangezet waardoor de cel nieuwe receptoreiwitten kan maken.