3.4 Macht op de markt

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3 We gaan voor de winst

3.3 Macht op de markt

Doel: Je weet hoe je brutowinst en nettoresultaat berekent, je weet wat arbeidsproductiviteit is en hoe deze kan toenemen en wat de productiecapaciteit van een bedrijf is. 

Programma

• terugblik 
  
• theorie
• zelfstandig werken / nakijken
• afsluiting

3.1

Afschrijving

investeren

kostprijs per product

mvo (maatschappelijk verantwoord ondernemen)

productiefactoren

toegevoegde waarde

variabele kosten en vaste kosten

3.2

Arbeidsproductiviteit

arbeidsverdeling

brutowinst

nettoresultaat

omzet

productiecapaciteit

3.3

vraag en aanbod

evenwichtshoeveelheid

evenwichtsprijs

transparante markt

Terugblik 3.3

- hoe kunnen vraag aanbod en prijs elkaar beïnvloeden?

- vraag en aanbodcurve kunnen lezen of tekenen

- hoe kan de overheid de markt beïnvloeden?

Concrete markt (je kunt er naar toe)

Abstracte markt (het geheel van vraag en aanbod)

Vraag en aanbod

Alle vraag en aanbod bij elkaar noemen we de markt. 

Bijvoorbeeld: Alle vraag en aanbod van bloemen bij elkaar noemen we de markt voor bloemen.

Markten

• = plaats (concreet of abstract) waar vraag en aanbod samen komen
• concreet= vragers en aanbieders ontmoeten elkaar in het écht
• abstract = vraag en aanbod van één product

Vraag en Aanbod

Aanbod: alles wat producenten te koop aanbieden.

Vraag: alles wat consumenten willen kopen.

Overheidsingrijpen - 3 manieren

• Belastingen en subsidies
• Prijsregulering
• Wetten en regels

Marktaandeel

Marktaandeel is het aandeel dat een aanbieder van een goed of dienst heeft in de totale omzet op de betreffende markt in een bepaalde periode.

Marktaandeel

De omzet of afzet van een bedrijf uitgedrukt als percentage van de totale omzet of afzet van de productproep.

Marktaandeel

Het marktaandeel is het stukje afzet van een bedrijf vergeleken met de totale markt in een %. 

Bijvoorbeeld Volkswagen produceert in een jaar 350.000 auto's en in de totale markt worden 10.000.000 auto's geproduceerd, dan is het marktaandeel van Volkswagen? 
350.000 : 10.000.000 x 100% = 3.5%

Fusie

Bij een fusie vormen twee bedrijven samen 1 nieuw bedrijf. 

Wat zijn de voordelen?

Marktvorm

Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.

Kenmerken van marktvormen

• Aantal aanbieders
• Aantal vragers 
• Aard van het product (homogene of heterogene producten)

homogene producten

Consumenten zien de producten van de verschillende aanbieders als hetzelfde.

heterogene producten

Als de consument vindt dat er verschil is tussen de producten van de verschillende aanbieders.

Oligopolie

• Twee of enkele aanbieders van een product.
• Moeilijke toetreding tot de markt.
• Heterogeen of homogeen oligopolie.

Volkomen concurrentie

In een volkomen concurrentie zijn veel vragers en aanbieders. Het is een homogeen product. De prijs is al bepaald door de hoeveelheid aanbieders en hoeveelheid vragers. In mijn eentje naar een andere aanbieder stappen, verandert de prijs niet. Makkelijk toetreden

Monopolistische concurrentie

Lijkt op een volkomen concurrentie. Maar hier is het een heterogeen goed. Marketing en reclame zijn belangrijk om een aandeel in het markt te krijgen. 

monopolie

• Een product bij één aanbieder 
  
• Er zijn niet zo veel monopolisten 
  
• Bijna monopolisten zijn er veel meer denk aan: 
  
• Google, Microsoft, Android, Apple, NS, Arriva, Vitens 
  

Waarom bestaat de monopolie?

• Door de regering aangewezen (Wettelijke monopolie) 
  
• Patent of octrooi aangevraagd (Juridische Monopolie) 
  
• Natuurlijke monopolie, omdat het simpelweg niet handig is dat er meerdere waterleidingbedrijven bestaan 
  
• Collectieve monopolie wordt ook wel kartel genoemd. Dit is verboden binnen de Europese unie 
  

Kartel

Doel: beperken van onderlinge concurrentie door vorming kartel. Vaak worden er prijspafspraken gemaakt, dat is bij wet verboden.