H2 Grammatica zinsdelen - samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H2 Grammatica zinsdelen - samentrekking

Je leert over samentrekkingen. 

Je weet de verschillende soorten samentrekkingen herkennen en grbuiken.

Samengestelde zinnen

samentrekking: voorwaarts en achterwaarts

samentrekking op 3 niveaus: woordniveau, woordgroepsniveau, zinsniveau

Nederlands

startopdracht 

maak opdr. 1, 2, 3, 4, 5 en 6 

(blz. 60-61

Hoe ging het? 

Wat is een samengestelde zin?

Samengestelde zin

1. Hoofdzin + hoofdzin Voegwoorden: want, maar, en, of, dus	2. Hoofdzin + bijzin Voegwoorden: omdat, toen, sinds, dat
De man eet een taart en de man drinkt een kop koffie.	De man eet een taart, omdat hij honger heeft .

Wie weet nog wat een samentrekking is?

Aan het eind van deze les:

• weet je wat een foutieve samentrekking is
  
• kun je een foutieve samentrekking verbeteren
  

Samentrekking

Een samentrekking is het weglaten van één of meerdere woorden in een samengestelde zin.

Bij een samentrekking kies je ervoor delen van woorden, woordgroepen of zinnen weg te laten in plaats van ze telkens te herhalen. 

Voorbeelden zijn land- en tuinbouw, oude en nieuwe boeken en hoofd- en kleine letters.

Samentrekkingen

Nog meer voorbeelden samentrekking:

De man nam afscheid en (hij) bedankte zijn collega's voor het cadeau.

Ze maakte eerst zichzelf (op) en daarna haar vriendinnen op. 

Voorbeelden foutieve samentrekking:

De man nam afscheid en werd een cadeau aangeboden.

Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.

Samentrekking

Voorwaarden voor een correcte samentrekking:

• De betekenis moet gelijk zijn
  
• De grammaticale functie moet gelijk zijn
  
• De vorm moet gelijk zijn (enkelvoud-meervoud)
  

Foutieve samentrekking

Er zijn drie soorten fouten die gemaakt kunnen worden bij een samentrekking:

• vorm klopt niet
• betekenis klopt niet
• grammaticale functie klopt niet

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijk

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

3 niveaus

-samentrekking woordniveau

-samentrekking woordgroepsniveau

-samentrekking zinsniveau

samentrekking woordniveau

land- en tuinbouw

hier is het woorddeel bouw weggelaten; het is een samentrekking van landbouw en tuinbouw

donkerblauw en -groen

hier is het woorddeel donker weggelaten; het is een samentrekking van donkerblauw en donkergroen

samentrekking woordgroepsniveau

oude en nieuwe boeken

hier is een heel woord weggelaten, namelijk boeken; daarom komt er geen streepje

aardige artsen en verpleegkundigen

hier is een heel woord weggelaten, namelijk aardige; daarom komt er geen streepje.

En nog meer voorbeelden:

gezellige mannen en vrouwen

basis- en middelbaar onderwijs

samentrekking zinsniveau

‘Wij hebben onze doelen gehaald en zij bijna.’

--> Wij hebben onze doelen gehaald en zij hebben bijna hun doelen gehaald.

Maken

startopdracht

maak opdr. 1, 2, 3, 4, 5 en 6