Paragraaf 6.3, les1; wie heeft er profijt van

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6.3

Wie heeft er profijt van?

individuele goederen (bijvoorbeeld kleding of netflix)

semicollectief goed (quasi-collectief goed). Bijvoorbeeld treinvervoer of de aanvraag van een paspoort.

een collectief goed. Bijvoorbeeld een dijk, de politie of een bankje in het park.

wordt geproduceerd door de markt.

Een goed door de overheid geproduceerd, het is uitsluitbaar en je kan er een prijskaartje aan hangen. 

Door de overheid geproduceerd goed, het is niet uitsluitbaar en er hangt geen prijskaartje aan. 

Leerdoelen

• Je kunt het verschil uitleggen tussen eigen belang en collectief belang en dit koppelen aan de productie van de overheid.
• Je kunt uitleggen hoe de collectieve  sector georganiseerd is.
• Je kunt uitleggen wat externe effecten zijn.

verschillende soorten belangen

individueel belang

voorop stellen van je eigen belang. 

vaak niet de optimale uitkomst.

collectief belang

optimale uitkomst

komt tot stand door samen te werken en afspraken 

Betekenis van het woord collectief:

Het woord betekend 'samen', dus voor iedereen beschikbaar.

Een collectief heeft een gezamenlijk belang. Bijvoorbeeld de politie, die is er voor iedereen.

Gevangendilemma

collectieve dwang

Meeliftersgedrag

Rationeel gedrag

Collectieve dwang

Collectieve dwang kan op meerdere manieren:
- via de belasting: alleen de overheid kan mensen verplichten te betalen voor collectieve goederen, omdat ze mensen kan dwingen te betalen via de belastingen.
- een contract afsluiten: men kan elkaar zo aan afspraken houden.

- via wet- en regelgeving: iedereen is verplicht om een zorgverzekering en een autoverzekering af te sluiten bijv. 

Wat is een voorbeeld van
collectieve dwang?

1. Belasting
2. Meeliftgedrag
3. Zelfbinding
4. Kijken naar collectieve opbrengsten

de publieke sector

de collectieve sector 

de overheid

verantwoordelijk voor produceren collectieve goederen en diensten

particuliere sector

burgers en bedrijven 

in welke sector zitten de (meeste) leraren?

1. de publieke sector
2. de collectieve sector
3. geen bepaalde sector
4. de particuliere sector

6.3

Maken opgaven 22 t/m 26

Zelf aan het werk.