Aan het einde van de les weet je alles over herhaling in gedichten: inhoud, klank, metrum en ritme.
1 / 16
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4
In deze les zitten 16 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
vr. 2 jun. - 4V3 - 5e uur
Lesdoel
Aan het einde van de les weet je alles over herhaling in gedichten: inhoud, klank, metrum en ritme.
Slide 1 - Tekstslide
vr. 2 jun. - 4V3 - 5e uur
Verder werken aan opdracht 6 en 7
Bespreken opdr. 6 en 7 blz. 103-105
Uitleg §4.5 Herhaling: inhoud, klank, metrum en ritme
Zelfstandig werken
Slide 2 - Tekstslide
Vorige lessen:
Kenmerken gedichten...
...ontdek je door ze te vergelijken met een verhalende tekst:
de presentatie van de tekst op de pagina (veel wit en witregels)
de verwoording van de tekst = (meestal geen geschiedenis (personages met handelingen) maar) de weergave van een momentopname.
de verteller van de tekst = (lyrisch) ik-figuur, onbekende ik-verteller (soms ook hij/zij-verteller)
lyrisch-ik = een ik-figuur die in een gedicht nadrukkelijk de eigen gevoelens verwoordt (ervaring speciaal moment)
--> Begrip focalisator = verteller.
Slide 3 - Tekstslide
§4.4 Bouwstenen: versregels en strofen
Versregel(s) (vs.) = regel van een gedicht; heel kort - redelijk lang
Strofe = groepje versregels dat bij elkaar hoort ('alinea' of 'couplet' van gedicht); strofe = functioneel
Strofevormen:
- distichon = twee versregels
- terzine / terzet = drie versregels
- kwatrijn = vier versregels
- kwintet = vijf versregels
- sextet = zes versregels
- septet = zeven versregels
- octaaf = acht versregels
Slide 4 - Tekstslide
§4.4 Bouwstenen: versregels en strofen
Enjambement = afbreken van een versregel op een plaats waar geen vanzelfsprekend einde van de versregel is. De woorden vóór en ná het afbreken krijgen daardoor extra nadruk.
Eerste strofe van De moeder de vrouw:
Ik ging naar Bommel om de brug te zien.
Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden
die elkaar vroeger schenen te vermijden,
worden weer buren. Een minuut of tien
dat ik daar lag, in 't gras, mijn thee gedronken,
mijn hoofd vol van het landschap wijd en zijd -
laat mij daar midden uit de oneindigheid
een stem vernemen dat mijn oren klonken.
Slide 5 - Tekstslide
Zelfstandig werken
opdr. 6 en 7 blz. 103-105
Slide 6 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 6 blz. 103
Kwatrijn
Enjambement is een versregel afbreken op een plek waar je dat niet verwacht, op een plek waar geen vanzelfsprekend einde van de versregel is. De woorden vóór en ná het afbreken krijgen daardoor extra nadruk.
Slide 7 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 7 blz. 104-105
De versregels zijn erg lang. Vraag je af wat de uitwerking van dergelijke lange versregels op jou als lezer is. Vraagt het bijvoorbeeld meer concentratie van je?
Distichon, kwatrijn, kwintet, terzine en distichon.
De functie van de enjambementen is de zelfstandige naamwoorden nadruk geven: “clown” en “voorhoofd” worden zo extra benadrukt.
Slide 8 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 7 blz. 104-105
4. Het trappenhuis van de woning waarin de gebeurtenissen zich afspelen.
5. Een belangrijke gebeurtenis vindt plaats in het trappenhuis. Het trappenhuis is de setting (strofe 3).
6. Zowel strofe 1 als 2 gaan over gedachten en herinneringen van de ik-figuur aan gebeurtenissen in het huis (washandje op doucheputje, broer).
Slide 9 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 7 blz. 104-105
7. Beeldspraak: “herinneringen als onderduikers”. Dit is een vergelijking-met-als.
8. Er zijn twee herinneringen: de broer kroop onder het bed van de ik-figuur en deed een kat na en (vergelijk “Later”) de broer riep “godverdomme”.
9. De broer is het centrale personage.
Slide 10 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 7 blz. 104-105
11.
Strofe 3, vs. 7 begint met de mededeling dat “ze hem kwamen ophalen”. Strofe 4 eindigt met “grijze meneren aan het einde van de traptreden” die degene (“hem”) komen meenemen. De ik-figuur hoopt dat de “grijze meneren” de broer niet opslokken (vergelijk vs. 13). De broer van de ik-figuur wordt dus uit het huis opgehaald. Terwijl dat gebeurt, staat de vader met een voorhoofd vol zweetdruppels (“noppenfolie”) met zijn hoofd (machteloos) tussen de spijlen van de trap.
Slide 11 - Tekstslide
Antwoorden opdr. 7 blz. 104-105
10. De titel komt in vs. 8-9 van het gedicht voor: “zweetdruppels op zijn / voorhoofd als noppenfolie”. Noppenfolie is beeldspraak voor zweetdruppels.
12.Aan “clown” kun je de betekenis ‘angst’ toekennen (vergelijk “eng” vs. 16).
13. In het eerste lange gedeelte is de broer thuis en wordt hij opgehaald. Het tweede korte gedeelte speelt daarna: de broer is weg en de ik-figuur vraagt zich af wie zich onder het bed zal verstoppen nu de broer dat niet meer kan doen. (verleden vs. heden)
Slide 12 - Tekstslide
§4.5 Herhaling: inhoud, klank, metrum en ritme
Samenhang in een gedicht kan op verschillende manieren ontstaan:
inhoudelijke herhaling
rijm
metrum/ ritme
Slide 13 - Tekstslide
Opdr. over rijm (10 min)
Zoek uit wat de volgende begrippen betekenen en schrijf ze in je schrift (blz.126):
rijm op basis van vorm
volrijm
halfrijm
assonantie
alliteratie
rijm op basis van plaats
eindrijm
rijmschema
gekruist rijm
gepaard rijm
omarmend rijm
Slide 14 - Tekstslide
Opdr. over metrum (10 min)
Zoek uit wat de volgende begrippen betekenen en schrijf ze in je schrift (blz. 126-127):