3. Nabij // acc. stoornissen, asthenope klachten, foriebepaling nabij

• Optiek
• MBO
• Studiejaar 3

Nabij refractie

Vandaag

• accommodatie stoornissen
• asthenope klachten
• forie bepaling voor nabij (AC/A en Dondersdiagram) 

Accommodatie stoornissen

Als opticien meten we aan het einde van de refractie de accommodatie op.

Presbyopen zijn hiervoor de belangrijkste doelgroep.

Accommodatie problemen kunnen óók voorkomen bij jonge mensen.

>> bijvoorbeeld door langdurig beeldschermwerk. 

Accommodatie stoornissen

Klachten bij accommodatie stoornissen:

• wazig zien voor nabij.
• moeite met het loslaten van de accommodatie of omschakelen veraf <> nabij.
• lezen lukt pas na lang instellen.
• vermoeidheidsklachten i.c.m. nabij zien; vaak aan het einde van de dag.
• moeilijker lezen tijdens schemer.
• asthenope en leesklachten na nabijwerk.
• leesklachten (beginnen afwisselend en worden uiteindelijk constant).
• aanpassen van de situatie (leesafstand vergroten, meer verlichting, bril afzetten etc.)

Asthenope klachten

Verzamelnaam voor bijvoorbeeld:

- duizeligheidsklachten,

- oogpijn,

- trekkend gevoel aan de ogen,

- hoofdpijn,

- lichtgevoeligheid,

- vermoeide ogen,

- branderige ogen, 

- niet lang achter een beeldscherm kunnen werken,

- moeilijk omschakelen van dichtbij naar veraf.

Accommodatie insufficiëntie

Accommodatie insufficiëntie = AI

>> nabijheidspunt is beperkt.

>> AA kan wisselen: in de ochtend voldoende, in de avond buiten de norm.

>> kan wisselen per dag; diagnose AI daarom lastig te stellen.

>> premature presbyopie.

Accommodatie insufficiëntie

Kenmerken:

- wazig zien van dichtbij.

- vaak na langdurig nabijwerk.

- vaak tussen 10 en 30 jaar oud; na 40e wordt AI presbyopie genoemd.

Plan van aanpak:

- voorschrijven van leestoeslag; dus ook bij jonge mensen!

- soms is S +0.75 al voldoende om de klachten te verhelpen.

Accommodatie spasme

Klant heeft moeite de accommodatie te ontspannen; de geleverde accommodatie is meer dan nodig is.

Klachten:

- wazig zien.

- asthenope klachten.

- ook veraf klachten!

Accommodatie spasme

Oorzaken o.a.:

- emotionele aandoeningen,

- overwerk,

- vermoeidheid,

- ondergecorrigeerde hypermetroop,

- ontstekingen in de neusholte,

- hersenschudding,

- medicijngebruik

Accommodatie spasme

Plan van aanpak:

- optimale vertecorrectie (maximaal plus) voorschrijven.

- krassen op bestaande glazen kunnen ook een nadelig effect hebben.

- géén leestoeslag voorschrijven; wordt niet geaccepteerd omdat de accommodatie in de verte nog steeds aanwezig is.

AC en AC/A

Accommodatieve convergentie (AC)

Voor het scherpstellen op een korte afstand is een bepaalde hoeveelheid convergentie nodig.

Een gedeelte van deze convergentie wordt geleverd door de benodigde accommodatie.

>> je kan niet accommoderen zonder te convergeren, en andersom.

Dit noemen we accommodatieve convergentie. 

AC en AC/A

De benodigde convergentie kun je bepalen door de accommodatie te vermenigvuldigen met de pupilafstand (pd).

Convergentiehoek = accommodatie x pd (in cm)

AC = convergentiehoek (+ exo of - eso veraf) (- exo of + eso nabij)

AC/A relatie

De AC/A relatie is de verhouding tussen de AC (in prdpt) en de accommodatie (A in dpt).

Dus:

hoeveel convergeert het oog bij een bepaalde accommodatie,

of,

hoeveel moet het oog accommoderen om naar een bepaald punt te convergeren.

AC/A relatie = accommodatieve convergentie / accommodatie

Voorbeeld 1

Een persoon leest op 45 cm en heeft een pd van 62 mm.

Wat is de AC/A relatie?

Dus: hoeveel convergeert het oog tijdens het accommoderen.

Accommodatie = 100 / 45 = 2,22 dpt. >> om op 45 cm te kijken, accommodeert de klant 2,22 dpt.

convergentiehoek (AC) = accommodatie x pd (in cm) = 2,22 x 6,2 = 13,78 prdpt

>> dus door 2,22 dpt vind er 13,78 prdpt aan convergentie plaats.

AC/A = 13,78 / 2,22 = 6,2 (hetzelfde als pd). 

Voorbeeld 2

Een persoon leest op 45 cm en heeft een pd van 62 mm.

Afstand exoforie van 3 prisma, nabij exoforie van 2 prisma.

Wat is de AC/A relatie?

Accommodatie = 100 / 45 = 2,22 dpt

Convergentiehoek = accommdatie x pd = 2,22 x 6,2 = 13,78

AC = convergentiehoek + exo veraf - exo nabij

AC = 13,78 + 3 - 2 = 14,78 prdpt.

AC/A = 14,78 / 2,22 = 6,67 convergentie per dpt/acc.

>> dus per 1 dpt accommodatie, convergeert het oog 6,67 prdpt.

AC = convergentiehoek (+ exo of - eso veraf) (- exo of + eso nabij)

Voorbeeld 3

Een persoon heeft een werkafstand van 40 cm en een pd van 62 mm.

Veraf is deze persoon orthofoor, nabij 6 exoforie.

Wat is de AC/A relatie?

Accommodatie = 100 / 40 = 2,5 dpt.

convergentie = accommodatie x pd = 2,5 x 6,2 = 15,5 prdpt.

AC = convergentie - 6 exo nabij = 15,5 - 6 = 9,5 prdpt.

AC/A = 9,5 / 2,5 = 3,8 prdpt convergentie per dpt/acc.

>> dus bij 1 dpt accommodatie convergeert het oog 3,8 prdpt.

Donderslijn

De Donderslijn is een grafische analyse.

Hierin is af te lezen op welke afstand de ogen een exo- of een esostand hebben.

Daarnaast is te zien of op die afstand PFC (positieve fusionele convergentie) of NFC (negatieve fusionele convergentie) geleverd moet worden.

Elke pd heeft een eigen Donderslijn en deze lijn wordt uitgezet in een Dondersdiagram.

De Donderslijn is de ideale en orthofore situatie voor de klant.

Naast de Donderslijn wordt ook de forielijn uitgezet.

Ligt de forielijn links van de donderslijn >> PFC.

Ligt de forielijn rechts van de donderslijn >> NFC.

Voorbeeld 1

Een persoon heeft een PD van 60 mm en een leesafstand van 20 cm (= 5 dpt.)

Verte: 2 prisma esoforie

AC/A = 6,66

1. Bereken de donderslijn: 

convergentiehoek = accommodatie x pd.

convergentiehoek = 5 x 6,0 = 30 prdpt.

Voorbeeld 1

Een persoon heeft een PD van 60 mm en een leesafstand van 20 cm (= 5 dpt.)

Verte: 2 prisma esoforie.

AC/A = 6,66

2. Bereken de AC.

AC = AC/A x accommodatie

AC = 6,66 x 5 = 33,33 prdpt.

>> bij 5 dpt accommodatie convergeert het oog 33,33 prdpt.

in de verte is een esoforie van 2 prdpt. Je begint dus bij 2 en verplaatst dan 33,33 prdpt. Je eindigt dan bij 33,33 + 2 = 35,33 prdpt.

Voorbeeld 2

PD = 65 mm, verte = 3 prisma esoforie, AC/A = 5

1. donderslijn: 

convergentiehoek = accommodatie x pd = 5 x 6,5 = 32,5 prdpt.

2. forielijn: 

AC = AC/A x accommodatie = 5 x 5 = 25 prdpt.

Veraf 3 prisma esoforie, rond 2 dpt accommodatie orthofoor, bij 5 dpt accommodatie exoforie