Woordsoorten H1.8 + H2.8

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica:

woordsoorten

havo 3

Grammatica woordsoorten

Programma voor de aankomende lessen:

• H 1.8:   woordsoorten herhalen (lj. 1+2)

                     telwoorden: bepaalde en onbepaalde

• H 2.8:  voegwoorden

                     tussenwerpsels

• H 3.8:  bijwoord

                     verschil tussen bijwoord en bijvoeglijk naamwoord

H 1.8: woordsoorten herhalen

1. zelfstandig naamwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. voorzetsel
4. persoonlijk voornaamwoord
5. bezittelijk voornaamwoord
6. aanwijzend voornaamwoord
7. vragend voornaamwoord
   
   
8. soorten werkwoorden
   

H 1.8: woordsoorten herhalen

zelfstandig naamwoord:

- je kunt er een lidwoord (de, het, een) voor zetten:      het boek

- je kunt er een verkleinwoord van maken:                        het boek - het boekje

- je kunt er meestal een meervoud van maken:              het boek - de boeken

- het is een eigennaam:                                                              Jan, Mc Donald's, Breda

H 1.8: woordsoorten herhalen

bijvoeglijk naamwoord:

- zegt iets over een zelfstandig naamwoord:                 het leuke boek

- kan voor of na een zelfstandig naamwoord staan:  Het boek is leuk.

- stoffelijk bijvoeglijk naamwoord verandert niet:      het papieren boek

H 1.8: woordsoorten herhalen

voorzetsel:

- woorden als:   in, over, onder, tussen, tot, naar, van

- staat voor een zelfstandig naamwoord:   in het huis, onder de brug

- kan door een ander voorzetsel vervangen worden: naar het huis, op de brug

H 1.8: woordsoorten herhalen

H 1.8: woordsoorten herhalen

aanwijzend voornaamwoord:

- woorden als:                           deze, dit, die, dat, zulke, dergelijke, zo'n

- wijs iets of iemand aan:    dit boek, deze school, dergelijke appels, zo'n huis

H 1.8: woordsoorten herhalen

vragend voornaamwoord:

- woorden als: wie, wat, welke, wat voor (een)

- vraagt naar een persoon of ding:
          Wie zei dat?
          Wat eet jij?
          Welk boek?
          Wat voor een pizza wil jij?

- Let op: hoe, waarom, hoeveel, ... zijn géén vragende voornaamwoorden!

Test jezelf!

Ga naar blz. 68, opdr. 1, zin b

Dat   laatste   krokante   bitterballetje   in   zo'n   gezellig,   ijzeren   mandje   

laat   ik   niet   liggen.

Test jezelf!

Ga naar blz. 68, opdr. 1, zin c

Welke   prikkels   in   onze   hersenen   willen   ons   verleiden?

H 1.8: woordsoorten herhalen

werkwoorden:

zelfstandig werkwoord: maken, schrijven, lopen, ...

     - is zelfstandig: kan zonder hulp van andere werkwoorden voorkomen

     - heeft een duidelijke betekenis

     - er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

Anne leert de hele dag.    -    Anne heeft de hele dag geleerd.

H 1.8: woordsoorten herhalen

werkwoorden:

koppelwerkwoord: zijn, worden, blijven (+ 6 andere kww)

     - heeft géén duidelijke betekenis
     - geven een eigenschap, hoedanigheid of beroep

     - koppelt het onderwerp aan een naamwoordelijke deel
     - er staat altijd maar één koppelwerkwoord in een zin.

Anne is ziek.    -    Anne blijkt ziek te zijn.

H 1.8: woordsoorten herhalen

werkwoorden:

hulpwerkwoord: zijn, hebben, zullen, worden, moeten, staan, gaan, zitten, ...

     - geeft géén handeling aan
     - helpt het zelfstandig werkwoord

Anne heeft gesport.    -    Anne moet nu gaan.    -    Anne is in Londen geweest.

H 1.8: woordsoorten herhalen

werkwoorden:

wederkerend werkwoord: zich vergissen, zich wassen, zich inzetten ...

     - heeft 'zich' nodig om compleet te zijn
  

Anne vergist zich.       -         Wij wassen ons.    -    Ze zetten zich in.

H 1.8: woordsoorten herhalen

 

wederkerig voornaamwoord: elkaar

     - er is maar één van: elkaar
  

Zij geven elkaar een hand bij binnenkomst.

In het werkwoordelijk gezegde kunnen twee zelfstandige werkwoorden staan.

1. waar
2. niet waar

In een naamwoordelijk gezegde staat altijd een koppelwerkwoord.

1. waar
2. niet waar

In elk gezegde kan een hulpwerkwoord staan.

1. waar
2. niet waar

Een koppelwerkwoord heeft een eigen betekenis.

1. waar
2. niet waar

Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin staan.

1. waar
2. niet waar

H 1.8: woordsoorten herhalen

Oefenen met zww, hww, kww en wkww:

Ga naar blz. 73.

    - Maak: opdr. 12.

    - Kies vervolgens uit: opdr. 13 óf 14.

H 1.8: woordsoorten herhalen

H 1.8: woordsoorten herhalen

H 1.8: woordsoorten herhalen

Zelfstandig oefenen:

• ALLE woordsoorten:                        opdr. 1
  
• zelfstandig naamwoord:                opdr. 4a
• bijvoeglijk naamwoord:                  opdr. 6a
• voorzetsel:                                            opdr. 6a
• persoonlijk voornaamwoord:       opdr. 8a
• bezittelijk voornaamwoord:         opdr. 8a
• aanwijzend voornaamwoord:      opdr. 10a
• vragend voornaamwoord:            opdr. 10a

Grammatica:

woordsoorten

havo 3

Grammatica woordsoorten

DOEL van vandaag:

Je weet wat...

        (1) een bepaald en een onbepaald telwoord is.

        (2) een tussenwerpsel is.

        (3) een voegwoord is.

Je kan deze woordsoorten herkennen en gebruiken.

Grammatica woordsoorten

Even terug naar vorige week:

(1) overzicht van de woordsoorten: via mail gestuurd.

(2) opdr. 12:         Je moet je er echt goed op concentreren.

zelfstandig werkwoord? - hulpwerkwoord? - wederkerend werkwoord?

Grammatica woordsoorten

Telwoorden:

• hoofdtelwoord: geeft een hoeveelheid aan.
    - bepaald: je weet het precies: een, twee, drie, honderd
    - onbepaald: je weet het niet precies: sommige, veel, alle, voldoende
  
  

Grammatica woordsoorten

Telwoorden:

• hoofdtelwoord: geeft een hoeveelheid aan.
    - bepaald: je weet het precies: een, twee, drie, honderd
    - onbepaald: je weet het niet precies: sommige, veel, alle, voldoende
  
  
• rangtelwoord: geeft een volgorde aan.
    - bepaald: je weet het precies: eerste, tweede, derde, honderdste
    - onbepaald: je weet het niet precies: zoveelste, laatste, middelste
  
  

H 1.8: woordsoorten herhalen

Oefenen (opdr. 18):

1a) We waarschuwen elkaar vaak voor de gevaarlijke effecten van veel stress.

1e) Eén op de twee mensen werd tijdens een onderzoek vrijgevig na een stressvolle gebeurtenis.

1f) Na het horen van dergelijke voordelen kan ik niet wachten op de eerste toetsweek!

Grammatica woordsoorten

Tussenwerpsel:

- woorden als: ach, sssst, welja, wham, hè, jeetje, ...

- geeft een uiting van een gevoel, is een klanknabootsing of een woord om de aandacht te trekken.

- wordt gescheiden door een leesteken (komma, uitroepteken, punt).

             Nou nou, kan het wat minder?

             Stop! Blijf hier!

            Mmmm ... wat een goddelijke taart!

Grammatica woordsoorten

Voegwoord:

- woorden als: en, of, want, maar, dus

- verbindt 2 zinsdelen:         Hebben jullie een kat en een hond?

                                                        Wat vind je leuker: een kat of een hond?

- verbindt 2 hoofdzinnen:  Frans vind ik makkelijk, maar Duits is best moeilijk.

                                                       Het is erg warm in huis, dus ik neem een douche.

Grammatica woordsoorten

Grammatica woordsoorten

Ga naar blz. 152.

Maak de totaalopdracht.

Grammatica woordsoorten

Voegwoord bij 'hoofdzin + bijzin':

- woorden als bijvoorbeeld: omdat, toen, hoewel, sinds, als, terwijl, dat, of

- verbindt hoofdzin en bijzin:

                   Ik ga meteen beginnen, omdat ik veel huiswerk heb.

Let op: 'of' is een voegwoord dat...
(a) een hoofdzin met een bijzin, (b) 2 hoofdzinnen en (c) 2 zinsdelen
...met elkaar kan verbinden.

Grammatica woordsoorten

Huiswerk: grammatica woordsoorten

blz. 152: Totaalopdracht

Mediatheek: boek kiezen

Opdracht:

- stil lezen in je eigen leesboek óf een nieuw leesboek uitkiezen

Boek:
- D-boek
- of: een boek dat je in havo 4 mag gebruiken voor de leeslijst

Meenemen:
- eigen leesboek óf je pasje

H 1.8: woordsoorten herhalen

Zelfstandig oefenen:

• ALLE woordsoorten:                        opdr. 18
  
• zelfstandig naamwoord:                opdr. 4a
• bijvoeglijk naamwoord:                  opdr. 6a
• voorzetsel:                                            opdr. 6a
• persoonlijk voornaamwoord:       opdr. 8a
• bezittelijk voornaamwoord:         opdr. 8a
• aanwijzend voornaamwoord:      opdr. 10a
  
• vragend voornaamwoord:            opdr. 10a