12/3/2025: collocaties

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Aan het eind van deze week:

- Ken je de stijlfiguren eufemisme, ironie, understatement en sarcasme. 

- weet je wat metonymie en synesthesie zijn;

- ken je de betekenis van een aantal thematische uitdrukkingen;

- kun je verschillende collocaties herkennen en gebruiken.

Deze week: leesboek mee!

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

De gemeente heeft de plannen om de ringweg te verbreden in de ijskast gezet.

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

De gemeente heeft de plannen om de ringweg te verbreden in de ijskast gezet. 

= uitgesteld

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

Zong Ingrid in Holland’s Got Talent werkelijk zo slecht dat ze voor paal stond?

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

Zong Ingrid in Holland’s Got Talent werkelijk zo slecht dat ze voor paal stond?

= zich belachelijk maakte

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

Als student kocht ik kleren bij Zeeman, want ik had het niet zo breed.

Welk deel van de zin is figuurlijk gebruikt?

Als student kocht ik kleren bij Zeeman, want ik had het niet zo breed.

= had weinig geld

Vaste combinaties

Sommige woorden komen heel vaak voor in combinatie met andere woorden.

Zulke vaste combinaties noemen we collocaties. Voorbeelden zijn:

• een zelfstandig naamwoord met een vast werkwoord: een besluit nemen;
• uitdrukkingen met een werkwoord: het onderspit delven; de plank misslaan;
  
• uitdrukkingen zonder werkwoord: het volle pond; een gelopen race;
  
• uitdrukkingen met een woordpaar: op stel en sprong; wis en waarachtig;
  
• uitdrukkingen met een woordpaar en een vast werkwoord: paal en perk stellen (aan); van toeten noch blazen weten; kant noch wal raken.

Maken en bespreken

Taal paragraaf 6: Uitdrukkingen en collocaties

Bladzijde 102 en 103

Opdracht 1 + 2 + 3

Weet je nu: 

- Wat de verschillende stijlfiguren zijn en hoe je deze kunt herkennen? 

- Wat metonymie en sysesthesie zijn? 

- De betekenis van verschillende collocaties? 

Huiswerk: 

Taal paragraaf 6: Uitdrukkingen en collocaties

Bladzijde 102 en 103

• Opdracht 1 + 2 + 3