10.3 Enzymen (klassikaal)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Deze les:

• Herhaling 10.1 Je lichaam en je voedsel
• Nabespreking 10.2 Verteringsstelsel
• 10.3 Enzymen (koolhydraat- en eiwitvertering)

Huiswerk: zelfstandig verwerken 10.1 en 10.2 via LessonUp

H10 + 11.2 Voeding en vertering

In 100 g van een voedingsmiddel zit 3 mg Ethylbutyraat. Hoeveel gram van dit voedingsmiddel zou iemand van 60 kg moeten eten om vergiftigingsverschijnselen te krijgen?

Niet door elkaar halen!

ADH = Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid

Voor stoffen die je binnen moet krijgen: voedingsstoffen.

ADI = Aanvaardbare Dagelijkse Inname
Voor stoffen die je niet nodig hebt (additieven) of zelfs schadelijk zijn voor je (contaminanten).

Wat geen functie van je darmflora?

1. stimuleert goede vertering
2. stimuleert de vorming van ontlasting
3. speelt een rol bij de afweer
4. stimuleert de opname van voedingsstoffen in je dunne darm

De blinde darm en de dikke darm

Hier leeft een grote darmflora!

Deze bacteriën hebben enzymen die stoffen kunnen afbreken die wij zelf niet kunnen verteren en maken daarnaast andere nuttige stoffen

De dikke darm haalt veel water uit de voedselbrij

Darmflora

Probiotica: voedingsmiddelen met goede bacteriën die (deels) het verteringsstelsel overleven

Prebiotica: voedingsmiddelen die dienen als voedsel voor de darmflora.

Door je voeding kun je de samenstelling van je darmflora veranderen/ verbeteren.

Verteringsstelsel (zie Binas 82C)

Leerdoelen 10.3

Je leert hoe enzymen werken

Je leert hoe eiwitten worden afgebroken door verschillende enzymen

Je leert hoe koolhydraten worden afgebroken door verschillende enzymen

Enzymen (-ase)

Enzymen zijn eiwitten die een stof kunnen veranderen (knippen, plakken, vervormen) ->  specifieke werking door de chemische structuur van de actieve plaats

Zonder enzymen werkt de vertering niet!

Enzymactiviteit

Snelheid waarmee een enzym een substraat omzet in een product

Weergave in een optimumkromme

Afhankelijk van temperatuur

en pH!

Enzymactiviteit

Aan de slag!

Maak opdracht 3, 4, 7 en 8 van 10.3

Enzymen in het verteringsstelsel

• Amylasen = koolhydraatsplitsende enzymen 

• Proteasen/peptidasen = eiwitsplitsende enzymen

• Lipasen = vetsplitsende enzymen (volgende les)

Elke voedingsstof heeft een eigen specifiek enzym voor de afbraak ervan!

Vertering van koolhydraten (Binas 67 F)

Brandstof, reservestof, bouwstof (beetje)

Mono-, di-, polysachariden

Ook wel sachariden / suikers genoemd (naam eindigt op -ose!)

Uit welke 2 monosachariden is lactose opgebouwd? (Binas 67F)

1. glucose en fructose
2. glucose en ribose
3. glucose en galactose

Welk enzym breekt lactose af in galactose en glucose?

Zetmeel wordt door amylase afgebroken tot ...

Welke verteringsproducten van koolhydraten worden uiteindelijk opgenomen in de dunne darm?

Binas 82G

Bij welke groep voedingsstoffen hoort
hemoglobine?

1. eiwitten
2. vetten
3. koolhydraten
4. vitamines

Eiwitten (Binas 67H)

Vooral bouwstof, in mindere mate ook brandstof

Aan elkaar geschakelde 

aminozuren

Er zijn 20 soorten aminozuren, 

waarvan 8 'essentieel'.

Waarom worden die 8 aminozuren ''essentieel'' genoemd?

Welke enzymen zijn achtereenvolgens nodig voor eiwitvertering, volgens 82E?

1. amylase en maltase
2. peptase, tryptase, chymotrypsine en peptidase
3. pepsine, trypsine en peptonen
4. gal en lipase

Vertering van eiwitten

Maag

Maagsapklieren maken maagsap (BINAS82F):

Zoutzuur: lage pH (1,5 - 3,5). Eiwitten zwellen op, bacteriën gedoodt. 

Pesinogeen (inactief enzym), bij lage pH wordt hieruit peptase/ pepsine gevormd: enzym breekt eiwitten af tot polypeptiden

Slijm: beschermt de maagwand tegen het zuur én tegen de werking van peptase

Exocriene klier (opening naar buiten)

De twaalfvingerige darm

Alvleessap:

Tryptase breekt eiwitten af 

Lipase breekt vetten af 

Amylase breekt koolhydraten af 

Gal:

Emulgatie van vetten

Welke twee enzymen knippen aan de uiteinden van een polypeptide aminozuren af (oftewel: wat zijn de twee exopeptidasen)?

Vertering op molecuulniveau

Hydrolyse = moleculen splitsen met behulp van water

Wat betekenen de pH waarden die in 82E staan?

1. Dat zijn de pH-waarden van de enzymen
2. Dat is de pH-waarde van de voedselbrij ter plekke
3. Dat is het pH-maximum van de enzymen
4. Dat is de pH-optimum van de enzymen

Enzymactiviteit

Verandering van de pH door het maagdarmkanaal

Huiswerk

Zelfstandig afronden 10.3 via LessonUp

Lezen 10.4

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Ze eten producten met weinig lactose.

1. juist
2. onjuist

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Ze gebruiken andere enzymen om lactose af te breken.

1. juist
2. onjuist

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Zij hebben darmbacteriën die de overgebleven lactose afbreken.

1. juist
2. onjuist