Les 1 Anatomie zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

THEMA 10

Gebruik je hersens

Over het zenuwstelsel en spieren

In de video zag je een ernstige vorm van Parkinson, een zenuwaandoening. Bedenk zoveel mogelijk dingen die mis kunnen gaan als het zenuwstelsel niet goed werkt.

Doel Thema

Na dit thema kun je:

• De werking van een gezond zenuwstelsel uitleggen
• symptomen van zenuwziekten (deels) verklaren en voorspellen
• de werking van pijnstillers / drugs / medicijnen op een organisme (deels) verklaren en voorspellen
• Verklaren hoe organismen met behulp van het zenuwstelsel kunnen reageren op hun omgeving.

Doelen vandaag

• Je kent de verschillende functies van het zenuwstelsel
• Je kunt verschillende functies van het zenuwstelsel indelen: animaal, autonoom, orthosympatisch, parasympathisch (ook rest vh hfst)
• Je kunt verschillende delen van het zenuwstelsel anatomisch indelen onder het centraal en perifeer zenuwstelsel. 
• Je kunt de drie verschillende typen neuronen én de gliacellen van elkaar onderscheiden op basis van uiterlijk en werking

18.1 leren, lesson-up maken, thema 10 opdracht 1 maken

Bij welk lichaamsdeel beïnvloed het zenuwstelsel de werking van het hormoonstelsel? Zo specifiek mogelijk (voorkennis)

Het zenuwstelsel en het hormoonstelsel hebben beide een aansturende functie in het lichaam. Wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen tussen beide systemen?

Leerdoel

Je kunt op basis van een symptoom bepalen of een drug, ziekte of medicijn invloed heeft op het animaal, autonoom orthosympathisch, of autonoom parasympathisch zenuwstelsel

Functie

BINAS 88 B

Symptomen bij cannabis gebruik

Animaal

Orthosympathisch

Parasympathisch

vaatverwijding (rode ogen)

vertraagde reactietijd

verstoorde coordinatie en evenwicht

verhoogde hartslag

Wanneer men de populatie gewonde verkeersdeelnemers vergelijkt met gewone verkeersdeelnemers blijkt dat recent cannabisgebruik de kans, om bij een verkeersongeval gewond te raken, 3 keer zo groot is.

Symptomen bij diazepam (Valium)

Animaal

Orthosympathisch

Parasympathisch

trage ademhaling

verminderde spierspanning

wazig zien

slaperigheid

Anatomie

Centraal:

Ruggemerg en Hersenen

schakelcellen

Perifeer:

sensorische en motorische neuronen.

opdracht

BINAS 88A

Vergelijk de drie typen neuronen:

-verbindt wat met wat?

-verhouding dendriet/axon?

-plaats cellichaam?

Koppel de zenuwcellen bij de het juiste anatomische onderdeel

Centraal zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Schakelneuron

Sensorische neuron

Motorische neuron

Rugzijde

Buikzijde

Sensorisch neuron

Witte stof

Grijze stof

Motorisch neuron

prikkel

receptor

effector

schakelcel

sensorische neuron

motorische neuron

micro-gliacel

astrocyt

neuron

oligodendrocyt

bloed-brein barriere

De myelineschede bij een neuron wordt gevormd door cellen van Schwann. Over de functie van deze cellen van Schwann worden twee beweringen gedaan.
1. Door de aanwezigheid van cellen van Schwann verplaatsen de impulsen zich sneller over de zenuwceluitloper dan zonder aanwezigheid van deze cellen.
2. Via cellen van Schwann kunnen impulsen worden overgedragen op andere zenuwcellen.

Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?

1. 1
2. 2
3. beide juist
4. beide onjuist

Op basis van welke kenmerken kun je de drie verschillende typen zenuwcellen uit elkaar houden?

Uit welke soort cellen bestaan je hersenen voornamelijk?

1. Sensorische zenuwcellen
2. Motorische zenuwcellen
3. Schakelcellen

1. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5
2. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4
3. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5
4. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4

Je stapt onder de douche. Je voelt dat het water nog heel koud is en springt gelijk weer uit de douche.

Benoem de stappen die plaatsvinden in je lichaam vanaf het moment dat je het water voelt tot aan het moment dat je wegspringt. Gebruik de termen prikkel, receptor, impuls, sensorische zenuwcel en motorische zenuwcel

Geef antwoord op deze vraag in de volgende slide

Welke cellen vertonen deze verstoorde werking?

1. motorische neuronen
2. schakelneuronen
3. sensorische neuronen

Rond 300 voor Christus bestond in Alexandrië een plaats aan de Middellandse Zee, een bloeiend wetenschappelijk centrum. Bekende geleerden uit deze zogenaamde Alexandrijnse school zijn Herophilus en Erasistratus. Zij bestudeerden onder andere de bouw en werking van het menselijk lichaam.
Herophilus onderzocht hersenen en zenuwen. Hij zag dat sommige beschadigingen van zenuwen leidden tot verlamming, andere tot gevoelloosheid. Tegenwoordig maken we onderscheid tussen sensorische en motorische zenuwcellen en schakelcellen.
Welke van deze typen zenuwcellen komen voor in de zenuwen die Herophilus heeft gezien?

1. alleen motorische zenuwcellen en schakelcellen
2. alleen motorische zenuwcellen en sensorische zenuwcellen
3. alleen schakelcellen en sensorische zenuwcellen
4. motorische zenuwcellen, schakelcellen en sensorische zenuwcellen

Een impuls wordt overgedragen van cel op cel. Welke cellen kunnen dit zijn?

I - motorische zenuwcel op spiercel
II - schakelcel op schakelcel
III - motorische zenuwcel op schakelcel
IV - schakelcel op sensorische zenuwcel

1. I en II
2. II en III
3. III en IV
4. I en IV

Huiswerk

18.1

Oefenvragen