CVK en bloedtransfusie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Bloedtransfusie

Centraal veneuze katheter

Lesdoelen; na deze les kunnen jullie benoemen:

• Indicaties om een CVK te plaatsen
• De locaties voor het plaatsen van een CVK
• Mogelijke complicaties van een CVK
• Wat is een bloedtransfusie en wat zijn de indicaties
• Welke controles worden voorafgaand aan een bloedtransfusie uitgevoerd
• Welke bloedgroepen zijn er
• Mogelijke complicaties van bloedtransfusie

 

Wat is het verschil tussen een perifeer infuus en een CVK?

• Vilans
• ZorgPad
• Internet
• 15 Minuten de tijd 
  

Indicaties CVK

Indicaties plaatsen CVK

•  Langdurige behandeling met medicatie via  infuus
•  Toediening totale parenterale voeding (TPV) 
•  Toedienen onverenigbare medicamenten tegelijkertijd
•  Toedienen vloeistoffen die schadelijk zijn voor de vaatwand (cytostatica e.d.)
•  Slechte perifere vaattoestand van zorgvrager

Subclavia

CVK:

• Kan 10-14 dagen of enkele maanden blijven zitten afhankelijk van soort katheter
  

Hickman

In het lichaam loopt een stukje van de katheter eerst onder de huid door. De cuff is een verdikking van wit sponsachtig materiaal. Deze cuff groeit vast in de huid. Hierdoor blijft de katheter op zijn plaats en kunnen er geen bacteriën in het lichaam komen. Een stukje voorbij de cuff gaat de katheter het bloedvat in.

Wat zijn de complicaties van een CVK en hoe herken je deze?

Duur 15 minuten

Mogelijke complicaties bij CVK

- infecties

- Pneumothorax

De eerste uren nadat de arts de CVK geplaatst heeft wordt 

de patiënt dus extra gemonitord op:

- acute benauwdheid of toenemende ademnood

-bewustzijnsverlies

- pijn bij de ademhaling

Bloedtransfusie

• Wat is het?
• Waarom/indicaties?
• Welke bloedgroepen zijn er 
• Hoe dien je bloed toe?
• Welke checks voer je vooraf en tijdens het toedienen uit?
• Complicaties?

Bloedtransfusie algemeen

- "Het overbrengen van iemand anders bloed in de ader van een patiënt"

- Rode bloedcellen, bloedplaatjes of plasma 

Indicaties bloedtransfusie

- Ongeluk 

- Kanker 

- Bloedarmoede door ijzergebrek 

- Problemen met de aanmaak van bloed 

Jaarlijks ontvangen ongeveer 250.000 Nederlanders een bloedtransfusie

afname aantal bloedtransfusies tgv:

• minder invasieve chirurgische ingrepen (laparoscopisch als het kan)
• nieuwe richtlijn - effect bloedtransfusie nihil bij HB <6
• kritischer gekeken naar noodzaak en effect

Alleen als het moet!

Bron: https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/alleen-bloed-als-het-moet.htm

Bloedgroepen

Kruisproef

Laboratoriumtest: 

• Bij elkaar voegen van serum van patiënt (ontvanger) met rode bloedcellen van de donor
• Positieve kruisproef: geen bloedtransfusie

Kruisproef: past bloed ontvanger bij het donorbloed door te kijken of er klontering van het bloed plaatsvindt als het bloed wordt samengebracht. Zo ja, dan is de kruisproef positief. Dat wil zeggen dat het donorbloed niet geschikt is. 

Bloe

Bloedgroep A ontvangt van bloedgroep A en 0

Bloedgroep B ontvangt van bloedgroep B en 0

Bloedgroep AB ontvangt van A, B, AB en 0

Bloedgroep 0 ontvangt van 0

Universele donor: bloedgroep O

Universele ontvanger: bloedgroep AB

Checks

juiste gegevens van de cliënt (naam, initialen, adres, geslacht, geboortedatum en identificatienummer cliënt)

aanvraag en bloedproduct

productnummer bloed

bloedgroep (komt deze overeen met de bloedgroep en de Rhesusfactor van de cliënt)

uiterste toediendatum/-tijd

aanwezigheid van antistoffen (de kruisproef moet negatief zijn)

kleur, stolsels en lekkage

Checks:

• juiste gegevens van de cliënt 
• aanvraag en bloedproduct
  
• productnummer bloed
  
• bloedgroep  
• uiterste toediendatum/-tijd
  
• aanwezigheid van antistoffen (de kruisproef moet negatief zijn)
  
• kleur, stolsels en lekkage

Voorbereiding:

• Bloed dien je toe via een perifeer of centraal infuus (CVK, PICC, veneus poortsysteem), 
• via een zijlijn op de met NaCl 0,9% gevulde infuuslijn. Daarnaast is een extra infuuszak en infuuslijn met NaCl 0,9% aanwezig om snel NaCl 0,9% te kunnen toedienen bij een transfusiereactie.

• temperatuur
  
• pols
  
• bloeddruk
  
• algemene conditie van de cliënt.

vóór transfusie

• 5-10 minuten na de start van de transfusie
  
• bij een transfusiereactie
  
• na de transfusie

Inloopsnelheid bloedproducten

• erytrocyten: 300 ml in 1-2 uur
• trombocyten: zo snel mogelijk, ongeveer 300 ml in 15-30 minuten
  
• plasma: ongeveer 300 ml in 15-30 minuten

Complicaties bloedtransfusie

- Transfusiereactie: koorts, soms met koude rillingen

kortademigheid

lage bloeddruk

benauwdheid

              anafylactische shock

Waar ligt de tip van een CVC geplaatst?

1. onderste holle ader
2. bovenste holle ader
3. in de boven arm
4. in de onderarm

Wat is een complicatie van een CVC in de vena subclavia?

1. Pneumothorax
2. Knikt snel af
3. Moeilijk te fixeren
4. 'Vieze' plaats

Wanneer plaats je een cvk

1. als iemand AB nodig heeft
2. als iemand tpv nodig heeft
3. als iemand op de ic ligt
4. als iemand geen perifeer infuus kan krijgen

Welke vpk aandachtspunten heb je sowieso voorafgaand aan een bloedtransfusie?

1. controle door 1 persoon: identificatie patiënt, controle bloedgroep en resusfactor, controle bloedproduct; infuus met hoofdlijn en zijlijn
2. controle met 2 personen: identificatie patiënt, controle bloedgroep en resusfactor, controle bloedproduct; infuus met hoofdlijn en zijlijn
3. controle door 1 persoon: identificatie patiënt, controle bloedgroep en resusfactor, controle bloedproduct; infuus met 2 hoofdlijnen en 1 zijlijn
4. controle met 2 personen, identificatie patiënt, controle bloedgroep en resusfactor, controle bloedproduct; infuus met 2 hoofdlijnen en 1 zijlijn

Wat houdt een kruisproef bij een bloedtransfusie in?

1. bloed van meerdere donoren wordt bij elkaar gebracht en gegeven
2. witte bloedlichaampjes van donor en ontvanger worden gemengd om te kijken naar reacties
3. nadat de donor 100 ml bloed heeft ontvangen wordt bloed afgenomen voor onderzoek op reacties
4. rode bloedcellen van donor en ontvanger worden met elkaar gemengd, mogen niet reageren op elkaar

Welke controles voer je uit voor, tijdens en na een bloedtransfusie?

1. bloeddruk
2. temperatuur
3. pols
4. alle drie

Lesdoelen; na deze les kunnen jullie benoemen:

• Indicaties om een CVK te plaatsen
  
• De locaties voor het plaatsen van een CVK
  
• Mogelijke complicaties van een CVK
  
• Wat is een bloedtransfusie en wat zijn de indicaties
  
• Welke controles worden voorafgaand aan een bloedtransfusie uitgevoerd
  
• Welke bloedgroepen zijn er
  
• Mogelijke complicaties van bloedtransfusie